तुम्हाला माहित आहे का भारतात पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशन हा एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो?

एखाद्या व्यक्तीने पासपोर्टच्या नव्याने किंवा पुनर्मुद्रणासाठी अर्ज केल्यानंतर ही सुरक्षा उपाययोजना केली जाते. मात्र, या नियमालाही काही अपवाद आहेत.

हा मुद्दा कागदपत्र आणि अर्जावर अवलंबून असेल. 

अधिक जाणून घ्यायचे आहे?

पासपोर्टच्या पोलिस व्हेरिफिकेशनबद्दल सर्व काही जाणून घेण्यासाठी स्क्रोल करत रहा.

पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनमध्ये अर्जदाराची ओळख आणि पत्त्याचा पुरावा तपासला जातो. सर्वसाधारणपणे तुमच्या स्थानिक पोलिस ठाण्यातील अधिकारी ही प्रक्रिया पार पाडतात.

ही व्हेरिफिकेशनची कार्यपद्धत राज्य आणि निकषांनुसार भिन्न असू शकते. पासपोर्ट अर्जात नमूद केलेल्या तपशीलांची पुष्टी करण्यासाठी एक पोलिस अधिकारी तुमच्या पत्त्यावर भेट देतो. तुमच्या ओळखीचे समर्थन करण्यासाठी तुम्हाला कागदपत्रे दाखवावी लागतील.

याव्यतिरिक्त, तुम्ही पासपोर्ट सेवा वेबसाइटवर जवळचे स्थानिक पोलिस स्टेशन शोधू शकता. हे तुम्हाला पासपोर्ट पुनर्मुद्रण करण्यासाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनची कार्यपद्धत सुलभ करण्यास मदत करेल.

यशस्वी छाननीनंतर पोलिस अधिकारी क्लिअरन्स रिपोर्ट देतील. पुढे संबंधित पोलिस ठाण्याकडून शिफारस केलेला पोलिस व्हेरिफिकेशन रिपोर्ट (पीव्हीआर) प्राप्त झाल्यानंतर 3 दिवसांच्या आत पासपोर्ट कार्यालय तुमचा पासपोर्ट पाठवेल.

आता अनिवार्य पोलिस व्हेरिफिकेशनचे प्रकार जाणून घेऊया.

पासपोर्ट प्राधिकरणाकडून अधिसूचना मिळाल्यानंतर संबंधित पोलिस ठाणे व्हेरिफिकेशन करते. पासपोर्ट सेवा वेबसाइटवरही तुम्ही पोलिस व्हेरिफिकेशनसाठी अर्ज करू शकता. 

पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनसाठी अर्ज करण्याच्या स्टेप्स खाली नमूद केल्या आहेत.

• स्टेप 1: पासपोर्ट सेवा वेबसाइटला भेट द्या  आणि "रजिस्टर करा" वर क्लिक करा.

• स्टेप 2: नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर संबंधित आयडी वापरुन लॉगिन करा.

• स्टेप 3: "पोलिस क्लिअरन्स सर्टिफिकेटसाठी अर्ज करा" निवडा आणि फॉर्मवर पुनर्निर्देशित करा. संबंधित तपशीलांसह फॉर्म भरा.

• स्टेप 4: "पे अँड शेड्यूल अपॉइंटमेंट" पर्यायावर क्लिक करा आणि पेमेंट करा.

• स्टेप 5: "प्रिंट अप्लीकेशन रिसिप्ट" पर्याय निवडा. हे अर्जाचा संदर्भ क्रमांक (एआरएन) सह एक पावती तयार करेल. तसेच तुमच्या रजिस्टर्ड क्रमांकावर एसएमएस द्वारे नोटिफिकेशन मिळते.

नियुक्तीच्या तारखेला आरपीओ(RPO) किंवा पीएसके(PSK) ला भेट द्यावी लागेल. नमूद केलेल्या कागदपत्रांच्या मूळ आणि फोटोकॉपी बाळगण्यास विसरू नका.

पासपोर्ट पोलिस व्हेरिफिकेशनसाठी कागदपत्रांची यादी पुढीलप्रमाणे-

• वोटर आयडी 

• आधार क्रमांक

• प्रतिज्ञापत्र

• पर्मनंट अकाउंट नंबर (पॅन)

पासपोर्ट जारी झाल्यानंतर ही कागदपत्रे पोलिस व्हेरिफिकेशनसाठी तुम्हाला अर्जासोबत सादर करणे गरजेचे आहे. मात्र, 18 वर्षांखालील अल्पवयीन मुलांना पोलिस व्हेरिफिकेशन करण्याची गरज नाही.

पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशन कसे केले जाते याव्यतिरिक्त स्थिति अपडेट ट्रॅक करण्याची कार्यपद्धत तुम्हाला माहित असणे आवश्यक आहे.

खरे तर व्हेरिफिकेशनची वेगवेगळी स्थिती पोलिस जारी करतात. तुम्ही पासपोर्ट सेवा वेबसाइटद्वारे या अपडेट्स ट्रॅक करू शकता.

व्हेरिफिकेशनच्या स्थितीचे प्रकार खाली दिले आहेत -

• क्लिअर- ही स्थिती दर्शविते की अर्जदाराच्या रेकॉर्डमध्ये कोणतीही समस्या नाही.

• अ‍ॅडव्हर्स- अर्जदाराने दिलेल्या माहितीत पोलिसांना काही विसंगती आढळून आल्याचे या स्थितीवरून दिसून येते. यामुळे अर्ज रोखून ठेवला जातो किंवा रद्द केला जातो. ही परिस्थिती टाळण्यासाठी अर्जदाराने योग्य माहिती दिली पाहिजे आणि कोणताही फौजदारी गुन्हा नसावा.

• अपूर्ण- ही स्थिती अर्जदाराने दिलेली माहिती अपूर्ण असल्याचे दर्शविते. जर पोलिसांनी व्हेरिफिकेशन अहवाल योग्य प्रकारे भरला नसेल तर स्थिती अपूर्ण दिसू शकते. काही प्रकरणांमध्ये, जर एखादी व्यक्ती त्यांच्या सध्याच्या निवासस्थानी दीर्घ काळ राहत नसेल तर पोलिस व्हेरिफिकेशन अपूर्ण ठरवू शकतात. 

यशस्वी व्हेरिफिकेशन नंतर संबंधित पोलिस अधिकारी अहवाल तयार करतील.

अर्जदार 'अ‍ॅडव्हर्स' किंवा 'अपूर्ण' टिप्पणीसह प्रकाशित अहवालावर स्पष्टता मिळविण्यासाठी पोलिस ठाण्यात जाऊ शकतो.

मात्र, पोलिस व्हेरिफिकेशनची आवश्यकता नसल्याच्या घटनाही घडतात.

काही प्रकरणांमध्ये, एखाद्या व्यक्तीला नवीन पासपोर्ट अर्जांसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशन करण्याची गरज नसते. मात्र, हे पासपोर्ट कार्यालयाच्या निर्णयावर अवलंबून आहे.

त्या गोष्टींमध्ये पुढील समाविष्ट आहे -

• पासपोर्टची मुदत संपण्यापूर्वी केलेल्या अर्जांना पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशन लागू होत नाही. अर्जदारांनी ना हरकत प्रमाणपत्र (एनओसी) आणि पोलिस व्हेरिफिकेशनचा पुरावा सादर करावा.

• शिवाय, जे सरकारी, वैधानिक संस्था किंवा पीएसयू कर्मचारी परिशिष्ट "B" द्वारे " ओळख प्रमाणपत्र" म्हणून ओळखले जाणारे कागदपत्र सादर करून पासपोर्टसाठी अर्ज करतात त्यांना पोलिस व्हेरिफिकेशनची गरज नाही.

• डिप्लोमॅटिक किंवा अधिकृत पासपोर्ट असलेल्या अर्जदारांना सामान्य पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनची गरज नसते. मात्र, त्यांना परिशिष्ट “B” द्वारे ओळख प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे.

नमूद केलेले पॉइंटर्स तुम्हाला पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनमध्ये काय होते याबद्दलच्या शंकांचे निरसन करण्यास मदत करतील. अपडेटेड तपशील आणि नियम शोधण्यासाठी आम्ही अधिकृत पासपोर्ट सेवा वेबसाइट बघण्याचे सुचवितो.

यामुळे पासपोर्टसाठी पोलिस व्हेरिफिकेशनची कार्यपद्धत सुरळीत होण्यास मदत होईल.