पासपोर्ट हे एक महत्त्वाचे कागदपत्र आहे जो कालबाह्य होण्यापूर्वी अपडेट केले पाहिजे. पासपोर्ट हरवल्यास ताबडतोब जवळच्या पोलीस स्टेशनला आणि भारतीय मिशनला कळवा. खराब झालेल्या किंवा हरवलेल्या पासपोर्टच्या बाबतीत डुप्लिकेट पासपोर्टची वेगळी कार्यपद्धत असते. त्यावर एक नजर टाकूया.

जर एखाद्याला अनपेक्षित प्रकरणामुळे डुप्लिकेट पासपोर्ट मिळवायचा असेल किंवा तो हरवला असेल तर ते त्याचा लाभ घेण्यासाठी सहजपणे ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन मार्गाचा अवलंब करू शकता. पण त्यासाठी अर्ज करायला लागणारी कागदपत्रे आधी माहित असणे आवश्यक आहे.

डुप्लिकेट पासपोर्टसाठी अर्ज कसा करायचा याची कार्यपद्धत येथे आहे. डुप्लिकेट पासपोर्टसाठी ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी भारत सरकारच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या पासपोर्ट सेवा अधिकृत वेबसाइट ला भेट द्या.

स्टेप 1: पासपोर्ट सेवा पोर्टलवर नोंदणी करा.

स्टेप 2: सर्व आवश्यक माहिती एंटर करून नवीन खाते तयार करा आणि त्यानंतर तुम्हाला पासपोर्ट सेवा खाते सक्रिय करण्याची लिंक मिळेल.

स्टेप 3: डुप्लिकेट पासपोर्टसाठी ऑनलाइन फॉर्म भरा.

स्टेप 4: फॉर्म सबमिट करण्यापूर्वी तपशील पुन्हा नीट तपासून पाहा.

स्टेप 5: तुम्हाला पावती मिळेल. पासपोर्ट सेवा वेबसाइटद्वारे तुमच्या पासपोर्ट अर्जाची स्थितीचा मागोवा घेण्यासाठी याचा वापर करा.

ऑफलाइन मार्गाने डुप्लिकेट पासपोर्टसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील प्रक्रियेचे अनुसरण करता येईल -

स्टेप 1: फॉर्म आणि प्रतिज्ञापत्र विभागांतर्गत इ-फॉर्म डाउनलोड करा.

स्टेप 2: त्यानंतर तुम्हाला नवीन पासपोर्ट हवा आहे की भारतीय पासपोर्टचे पुनर्मुद्रण करायचे आहे हे निवडा.

स्टेप 3: इ-फॉर्मसह पोलिस क्लिअरन्स सर्टिफिकेट (पीसीसी) डाउनलोड करा आणि प्रिंट काढा.

स्टेप 4: जुन्या पासपोर्टचा पुस्तिका क्रमांक, जन्मतारीख, वय, पत्ता, नाव, भारतीय पासपोर्ट पुन्हा जारी करण्याचे कारण अशा आवश्यक तपशीलांसह फॉर्म भरा.

स्टेप 5: पत्ता पुरावा, ओळखीचा पुरावा आणि जुनी पासपोर्ट पुस्तिका अशा कागदपत्रांसह अर्ज पासपोर्ट कार्यालयात जमा करा.

जेव्हा तुम्ही पासपोर्टच्या पुनर्मुद्रणासाठी अर्ज करता तेव्हा त्यास सामान्य प्रक्रियेचे अनुसरण करणे आवश्यक असते. आवश्यक कागदपत्रे अशी आहेत:

• पासपोर्ट कसा हरवला किंवा खराब झाला याच्या तपशीलासह प्रतिज्ञापत्र (परिशिष्ट 'L')

• ना हरकत प्रमाणपत्र (परिशिष्ट 'M') किंवा पूर्वमाहिती पत्र (परिशिष्ट 'N')

• वर्तमान पत्त्याचा पुरावा - एम्प्लॉयरकडून प्रमाणपत्र, टेलिफोन बिल, प्राप्तिकर, मूल्यांकन आदेश, पाणी बिल, गॅस कनेक्शन, आधार कार्ड, निवडणूक फोटो ओळखपत्र, जोडीदाराची पासपोर्ट प्रत, नोंदणीकृत भाडे करार

• एफआयआर अहवाल

• जन्मतारखेचा पुरावा - माध्यमिक शाळेचे प्रमाणपत्र, महापालिका प्रशासनाचे जन्म प्रमाणपत्र.

• जुन्या पासपोर्टच्या इसीआर आणि नॉन-इसीआर पानांची कॉपी (शेवटची आणि पहिली पाने).

• पासपोर्ट आकाराचे फोटो

तुमच्या जुन्या पासपोर्टमध्ये नमूद केलेले तपशील जसे की पासपोर्ट क्रमांक, जारी करण्याचे ठिकाण, जारी करण्याची तारीख आणि मुदत संपण्याची तारीख देखील अर्जासोबत सादर करावी.

हरवलेल्या आणि खराब झालेल्या पासपोर्टसाठी पासपोर्ट पुनर्मुद्रण करण्यासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया समान आहे. खाली काही प्रकरणे आहेत जिथे तुम्ही डुप्लिकेट पासपोर्टसाठी अर्ज करू शकता:

• खराब झालेला पासपोर्ट

खराब झालेल्या पासपोर्टचे दोन प्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले जाते:

• अर्धवट खराब झालेला पासपोर्ट जिथे धारकाचे नाव, फोटो आणि पासपोर्ट क्रमांक शाबूत आहे किंवा ओळखता येतो.

• पूर्णपणे खराब झालेला पासपोर्ट जिथे तपशील अजिबात सापडत नाही.

जर तुमचा पासपोर्ट अर्धवट खराब झाला असेल तर तुम्ही तात्काळ योजनेच्या माध्यमातून पुनर्मुद्रण करण्यासाठी अर्ज करू शकता. दुसरीकडे, जर आपला पासपोर्ट पूर्णपणे खराब झाला असेल तर तुम्ही तो तत्काळ योजनेअंतर्गत पुनर्मुद्रण करू शकत नाही कारण तुम्हाला पासपोर्ट मिळविण्यासाठी पासपोर्ट सेवा केंद्रात अहवाल द्यावा लागतो.

• पासपोर्ट हरवणे  

जर आपला पासपोर्ट भारतात हरवला असेल तर पोलीस ठाण्यात आणि पासपोर्ट कार्यालयातही तक्रार दाखल करा. तुम्ही परदेशात राहत असाल तर ताबडतोब भारतीय मिशनशी संपर्क साधावा. पासपोर्ट सेवा केंद्रात पासपोर्ट अर्ज भरून आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करून पुनर्मुद्रण करण्यासाठी अर्ज करा.

पासपोर्ट पुनर्मुद्रण करण्यासाठी 7 कार्यदिवस लागू शकतात जेथे पोलिस व्हेरिफिकेशन बंधनकारक नाही. पोलिस व्हेरिफिकेशनची गरज भासल्यास 30 दिवसांचा कालावधी लागू शकतो.

तुम्ही सामान्य योजना किंवा तत्काळ योजनेअंतर्गत तुमचे अर्ज सादर करू शकता. मात्र, नंतरच्या डुप्लिकेट पासपोर्टची फी जास्त आहे. अर्ज पाठविण्यासाठी सुमारे 30 दिवस लागतात. तुम्ही कोणत्याही प्रश्नांसाठी 1800 258 1800 वर कॉल करू शकता किंवा पासपोर्ट सेवा पोर्टल ला भेट देऊ शकता.