होम विकत घेण्यासाठी भरीव इन्वेस्टमेंट करावी लागते. त्यामुळे अनेक जण होम लोनच्या माध्यमातून बाह्य आर्थिक मदतीचा पर्याय निवडतात. अॅक्टच्या सेक्शन 24 नुसार पात्र कर्जदारांना त्या होम लोनसाठी भरलेल्या इंटरेस्टवर टॅक्स डीडक्शनचा फायदा घेता येतो.

आयटी अॅक्टच्या सेक्शन24 मध्ये हाऊस मालमत्तेतून मिळणाऱ्या इन्कम मधून मिळणाऱ्या डीडक्शनचे वर्णन आहे. यात होम लोनवरील इंटरेस्ट इतर डीडक्टशन्ससह टॅक्स डीडक्शन म्हणून दिले जाते. ज्या हाऊस मध्ये एखादी व्यक्ती टॅक्स डीडक्शनचा क्लेम करते, त्या हाऊस मध्ये रहात असणे गरजेचे नाही. 

[स्रोत]

हाऊस मालमत्तेतून मिळणारे इन्कम म्हणून गणल्या जाणार् या कॅटेगरी खालीलप्रमाणे आहेत:

• एखाद्या व्यक्तीने हाऊस भाड्याने घेतल्यास भाड्याच्या इन्कमचा विचार केला जातो.
• जर एखाद्या व्यक्तीकडे दोनपेक्षा जास्त घरे असतील तर दोन हाऊसच्या मालमत्ता वगळता सर्व हाऊसचे निव्वळ वार्षिक मूल्य त्याचे इन्कम मानले जाते. जर एखाद्या व्यक्तीकडे दोन हाऊस असतील तर त्या हाऊस मालमत्तेतून अंदाजित इन्कम शून्य असते. 

[स्रोत]

तर, नोट करा की अतिरिक्त हाऊस मालमत्तांचे वार्षिक मूल्य आणि भाड्याच्या इन्कम मधून मिळणारे इन्कम अॅक्टच्या सेक्शन 24 अंतर्गत डीडक्शनच्या अधीन झाल्यानंतर टॅक्सेबल आहे.

इन्कम टॅक्स अॅक्टच्या सेक्शन24 अन्वये तीन प्रकारची डीडक्शन विचारात घेतली जाते:

1. स्टँडर्ड डिडक्शन

टॅक्सपेअर निव्वळ वार्षिक मूल्यावर 30% डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात. ही डीडक्शन दुरुस्ती, इन्शुरन्स इत्यादींवरील प्रत्यक्ष खर्चाची काहीही असले तरी लागू आहे, स्वतः राहात असलेल्या हाऊसचे वार्षिक निव्वळ मूल्य शून्य असल्याने स्टँडर्ड डीडक्शन डिफॉल्टनुसार शून्य आहे. 

2. सेक्शन 24 अन्वये हाऊसिंग लोनवरील इंटरेस्ट डीडक्शन

कर्जदारांना होम लोनवरील इंटरेस्टच्या इन्कम टॅक्स डीडक्शनसाठी फायदा घेता येईल. स्वतः राहात असलेल्या हाऊसच्या मालमत्तेसाठी ₹ 2,00,000 पर्यंत डीडक्शन मिळते, तर भाड्याने घेतलेल्या मालमत्तेवर मिळणाऱ्या डीडक्शनवर कोणतीही लिमिट नाही. ज्या हाऊससाठी त्यांनी होम लोन घेतले त्या हाऊस मध्ये राहणाऱ्यांना हे लागू आहे आणि रिकाम्या हाऊससाठीही हे वैध आहे. एखाद्या व्यक्तीने हाऊस भाड्याने घेतल्यास होम लोनचे संपूर्ण इंटरेस्ट इन्कम टॅक्स डीडक्शनस पात्र ठरते. 

3. महापालिका टॅक्स डीडक्शन

संबंधित भागातील महापालिकेला वार्षिक महापालिका टॅक्स भरावा लागतो. हाऊस मालमत्तेचे निव्वळ वार्षिक मूल्य मिळविण्यासाठी हा महापालिका टॅक्स सकल वार्षिक मूल्यातून डीडक्ट केला जातो. ज्या हाऊस मालकांनी दिलेल्या आर्थिक वर्षात पालिकेचा टॅक्स भरला आहे, त्यांना त्या वर्षी महापालिका टॅक्सच्या डीडक्शनचा क्लेम करता येईल. 

स्वतः राहात असलेल्या मालकीच्या हाऊसच्या मालमत्तेवर ₹ 2,00,000 पर्यंत डीडक्शन क्लेम करण्यासाठी, व्यक्तींना खालील अटींची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:

• 1 एप्रिल 1999 रोजी किंवा त्यानंतर हाऊस मालमत्ता बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी व्यक्तींनी होम लोन घेतले होते.
• एखाद्या व्यक्तीने हे लोन घेतलेले आर्थिक वर्ष पूर्ण झाल्यापासून 5 वर्षांच्या आत (आर्थिक वर्ष 2015-2016 पर्यंत 3 वर्षे होते) हाऊसचे अधिग्रहण किंवा बांधकाम करणे आवश्यक आहे.
• असेसी कडे लोन घेतलेल्या फंडसाठी देय इंटरेस्टचे प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे. 

[स्रोत]

स्वतः राहात असलेल्या मालकीच्या हाऊसच्या मालमत्तेसाठी होम लोनच्या इंटरेस्ट वरील हे डीडक्शन लिमिट खालील परिस्थितीत ₹ 30,000 पर्यंत लिमिटेड असू शकते:

• जर उमेदवार वरील अटींची पूर्तता करण्यात अपयशी ठरला तर तो ₹ 30,000 रुपयांच्या टॅक्स डीडक्शनचा क्लेम करू शकतो.
• 1 एप्रिल 1999 पूर्वी हाऊसची दुरुस्ती, पुनर्बांधणी किंवा नवीन हाऊस खरेदी किंवा बांधण्यासाठी लोन घेतले होते.
• कर्जदारांनी 1 एप्रिल 1999 रोजी किंवा त्यानंतर आपल्या हाऊसची दुरुस्ती, पुनर्बांधणी किंवा विद्यमान हाऊस मालमत्तेचे रिनिवल करण्यासाठी लोन घेतले.
• जर लोन 1 एप्रिल 1999 रोजी किंवा त्यानंतर घेतले असेल परंतु ज्या आर्थिक वर्षात लोन घेतले गेले त्या आर्थिक वर्षाच्या समाप्तीपासून 5 वर्षांच्या आत बांधकाम पूर्ण झाले नाही. 

[स्रोत]

अॅक्टच्या सेक्शन24अंतर्गत काही अपवादात्मक नियम येथे आहेत:

• जर मालकांकडे भाड्याने दिलेली हाऊस मालमत्ता असेल तर ते होम लोनच्या एकूण इंटरेस्टवर वरच्या लिमिटशिवाय इन्कम टॅक्स डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात. 
• नोकरी किंवा बिझिनेसच्या उद्देशाने जर व्यक्ती स्वतच्या हाऊस मध्ये रहात नसेल आणि इतर शहरांमध्ये भाड्याच्या मालमत्तेत राहत असेल तर ते होम लोनच्या इंटरेस्टवर ₹ 2,00,000 पर्यंत टॅक्स डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात. ही मालमत्ता अजूनही स्वतः राहात असलेल्या मालकीची मानली जाऊ शकते. 
• भाडेकरूची व्यवस्था करण्यासाठी दलालीवर केलेल्या खर्चासाठी सेक्शन 24अन्वये डीडक्शन किंवा लोनसाठी देय अतिरिक्त शुल्क नाही. 
• जेव्हा व्यक्ती हाऊस बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी होम लोन घेतात तेव्हा ते मालमत्ता बांधल्यानंतर पाच वर्षांसाठी होम लोनसाठी देय इंटरेस्टवर डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात.

हे डीडक्शन प्रत्येक आर्थिक वर्षासाठी 5 समान हप्त्यांमध्ये देण्यात येणार आहे. हाऊसचे बांधकाम पूर्ण झाल्यानंतर किंवा खरेदी केल्यानंतर व्यक्तींना पहिला हप्ता मिळेल.

तथापि, एखाद्या व्यक्तीने होम लोनअंतर्गत मंजूर निधीचा वापर विद्यमान हाऊसची दुरुस्ती किंवा पुनर्बांधणीसाठी केल्यास हे लागू होत नाही. या परिस्थितीत कमाल डीडक्शनचे लिमिट ₹ 2,00,000 रुपयांपर्यंत नाही, तर ₹ 30,000 रुपये आहे. 

[स्रोत]

हाऊस मालमत्तेतून मिळणाऱ्या इन्कम कॅलक्युलेट कसे करावे हे समजून घेण्यासाठी आपण एक उदाहरण पाहूया:

अमित ₹ 4,00,000 होम लोन घेतात आणि ते वार्षिक ₹ 2,00,000 इंटरेस्ट देतात आणि हाऊस मालमत्तेचे बांधकाम सुरू असताना त्यांनी ₹ 1,50,000 चे इंटरेस्ट भरले. या मालमत्तेतून त्यांचे मासिक भाडे इन्कम ₹ 30,000 आहे. या हाऊससाठी ते ₹ 10,000 पालिकेचा टॅक्स भरतात. आता त्याच्या इन्कमचे कॅलक्युलेशन दोन घटकांच्या आधारे करूया –

• स्वतः राहात असलेली मालमत्ता
• भाड्याची मालमत्ता

हाऊस मालमत्तेतून मिळणाऱ्या एकूण इन्कमचे कॅलक्युलेशन करण्याचे सूत्र असे आहे -

हाऊस मालमत्तेतून मिळणारे इन्कम = (निव्वळ वार्षिक मूल्य – स्टँडर्ड डीडक्शन ) – (होम लोनचे इंटरेस्ट + बांधकामपूर्व इंटरेस्ट). 

[स्रोत]