टोल प्लाझावर थांबून कंटाळा आलाय? आजच तुमचा FASTag मिळवा!

ही एक सुंदर रात्र आहे. तुम्ही आणि तुमच्या मित्रांनी कॉलेजमध्ये ठरवल्याप्रमाणे गोव्याला भेट देण्याचा प्लॅन केला आहे. त्यासाठी खूप प्रवास केला आहे तुम्ही खूप मज्जा करताय; पण नंतर अचानक दूरवर तुम्हाला काहीतरी चमकताना दिसले.

काही क्षणातच तुम्हाला टोल बूथवर गर्दीत अडकलेल्या वाहनांच्या आरशाने चमकणाऱ्या सूर्याच्या झळा दिसतात. बस्स संपली मजा, यापुढे प्रवास आनंददायी नाही, परंतु एक कंटाळवाणा आणि न संपणारी प्रतीक्षा आहे. तुम्हाला आणि तुमच्या मित्रांचा सगळा आनंद या वाहनांच्या रांगांमध्ये हरवून चालला आहे.

पण थांबा, टोल बूथवर कधीही न संपणाऱ्या रांगेत अडकून पडण्याच्या विचारात अडकण्याआधी आम्ही तुम्हाला एक मस्त बातमी सांगणार आहोत.

भारत सरकारने 2017 मध्ये FASTag सुरू करून या संदर्भात एक उपाय केला आहे.

FASTag ते काय आहे, तुम्ही विचारता? तेच आता आपण पाहणार आहोत

FASTag म्हणजे काय?

FASTag एक रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन टेक्नॉलॉजी (RFID) आहे जी भारत सरकारने ऑक्टोबर 2017 मध्ये रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयातर्फे सादर केली आहे. प्रत्येक ड्रायव्हर आणि संपूर्ण देशाच्या अनेक गैरसोयी दूर करण्यासाठी करून ही उपाययोजना करण्यात आली.

टाइम्स ऑफ इंडियाच्या लेखात नमूद केलेल्या आकडेवारीनुसार, भारतात टोल बूथ प्लाझावर दरवर्षी अंदाजे 12000 कोटी रुपये गहाळ होत असतात. अशा नुकसानाचे दोन प्राथमिक घटक आहेत एक म्हणजे टोल प्लाझावर इंधनाचा आणि मानवी संसाधनांचा अपव्यय (1)

आर्थिक नुकसान हा प्राथमिक चिंतेचा विषय असताना, आणखी एक परिणाम चिंतेत भर टाकतो तो, म्हणजे वायू प्रदूषण. वायू प्रदूषणाच्या बाबतीत भारत हा सर्वात वाईट देशांपैकी एक आहे आणि 14 हून अधिक शहरांमध्ये वायू प्रदूषणाची उच्च पातळी आहे ज्यात राष्ट्रीय राजधानी दिल्लीचा समावेश आहे. 

टोल प्लाझा, त्या संदर्भात, भारतातील वायू प्रदूषणाच्या पातळीत वाढ होण्यात प्राथमिक कारण आहे. म्हणूनच, भारतात FASTag लागू करण्याच्या मुख्य कारणांमध्ये वायू प्रदूषणाची पातळी कमी करणे हा सुद्धा मुख्य हेतू होता.

तुम्ही उत्सुक आहात का? त्याबद्दल अधिक जाणून घेऊया.

FASTag कसे काम करते?

FASTag इतर रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन (RFID) तंत्रज्ञानाप्रमाणेच कार्य करते. वाहनाच्या विंडशील्डवर एक RFID सक्षम स्टिकर आहे आणि टोल बूथवरील वाचक हे कार्ड स्कॅन करू शकतो आणि वायरलेस पद्धतीने आणि स्वयंचलितपणे पेमेंटवर प्रक्रिया करतो.

जेव्हा तुम्ही FASTag-सक्षम टोल प्लाझा पास करता, तेव्हा तुम्हाला टोल फीसाठी रोख पेमेंट करण्यासाठी तुमची कार थांबवावी लागणार नाही. त्याऐवजी, तुम्ही फक्त गाडी चालवत राहू शकता आणि फी आपोआप भरली जाईल. 

मुळात, वाचक FASTag कार्ड चालू असताना ते स्कॅन करू शकतात टोल फी भरण्याची विनंती करण्यासाठी FASTag कार्डला सिग्नल देता येतो ज्याने पेमेंट त्वरित अकाउंटमधून वजा केले जाते परंतु, टोल फी भरली जाईल याची खात्री करण्यासाठी FASTag कार्ड डिजिटल वॉलेट किंवा बचत खात्याशी जोडलेले असणे आवश्यक आहे.

1 डिसेंबर 2017 नंतर विकल्या गेलेल्या सर्व नवीन कारमध्ये (आणि 2021 पासूनच्या सर्व वाहनांसाठी) डिजिटल पेमेंटला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि टोल बूथवरील गर्दी कमी करण्यासाठी टॅग अनिवार्य करण्यात आले होते.

रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाच्या मते, 2018 मध्ये 34 लाखांहून अधिक FASTag जारी करण्यात आले होते आणि 31 डिसेंबर 2019 पर्यंत 11.5 दशलक्षाहून अधिक FASTag कार्ड जारी करण्यात आले होते. (2)

FASTag कार्ड घेणे अनिवार्य आहे का?

भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण (NHAI) ने 15 फेब्रुवारी 2021 पासून सर्व चारचाकी वाहनांसाठी FASTags वापरणे अनिवार्य करण्याचा निर्णय घेतला आहे. (3) (ही तारीख १ जानेवारी २०२१ च्या आधीच्या तारखेपासून पुढे ढकलण्यात आली होती).

डिसेंबर 2019 पासून, राष्ट्रीय महामार्ग टोल प्लाझाच्या सर्व लेन "FASTag लेन" म्हणून घोषित करण्यात आल्या आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांनी सर्व वाहनांना FASTag असणे आवश्यक आहे अन्यथा दंड भरवा लागेल अशी घोषणा केली आहे. (4)

पण, तुमच्या वाहनासाठी फास्टॅग कार्ड न मिळाल्यास काय होईल?

तुम्ही FASTag-सक्षम टोल बूथ पास केल्यास, आणि तुमच्या वाहनात एकतर FASTag नसेल किंवा तुमच्या कार्डमध्ये पुरेशी शिल्लक नसेल, तर तुम्हाला टोल फी च्या दुप्पट रोख रक्कम भरावी लागेल.

याव्यतिरिक्त,जर तुम्हाला ते नवीन तृतीय-पक्ष मोटर इन्शुरन्स पॉलिसीद्वारे कव्हर करायचे असेल, 1 एप्रिल 2021 पासून तुमच्या वाहनामध्ये वैध FASTag असणे आवश्यक आहे 

FASTag कार्ड वितरण आणि FASTag अनुपालन टोल बूथची स्थापना यावर देखरेख करणारी नियामक संस्था नॅशनल हायवे ऑथॉरिटी ऑफ इंडिया (NHAI) नुसार भारतात 540 पेक्षा जास्त टोल प्लाझा आहेत ज्यात अशी कार्डे.स्कॅनिंगसाठी लागणारे आवश्यक तंत्रज्ञान आहे. (5)

त्यामुळे, लांबच्या प्रवासाला जाताना जास्त पैसे मोजावे लागू नयेत म्हणून लवकरात लवकर FASTag कार्ड मिळवणे महत्त्वाचे ठरते.

पण तुम्हाला ते कसे मिळेल?

भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण (NHAI) ने भारतातील 22 बँकांना व्यक्तींना FASTag कार्ड प्रदान करण्यासाठी अधिकृत परवानगी दिली आहे. या 22 बँकांनी, NHAI प्लाझा, कॉमन सर्व्हिस सेंटर्स, पेट्रोल पंप आणि ट्रान्सपोर्ट हबसह भारतभर 28000 पेक्षा जास्त पॉइंट-ऑफ-सेल टर्मिनल्स उभारले आहेत. (6)

तुम्ही तुमचे FASTag कार्ड कोणत्याही बँकेच्या वेबसाइटवरून घेऊ शकता. तुम्ही FASTag कार्ड जारी करणाऱ्या बँकेचे विद्यमान ग्राहक असणे आवश्यक नाही.

या व्यतिरिक्त, पेटीएम आणि अॅमेझॉन सारखे अनेक डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहेत, जे ही कार्ड ऑनलाइन प्रदान करतात.

तुम्ही या प्लॅटफॉर्मवरून किंवा ही कार्ड प्रदान करण्यासाठी अधिकृत असलेल्या बँकांच्या वेबसाइटवरून ऑनलाइन FASTag कार्ड मिळवू शकता.

तुम्ही तुमच्या जवळच्या POS टर्मिनलला भेट देऊन कार्ड घेऊ शकता

अर्ज करताना तुम्हाला कोणती कागदपत्रे सादर करायची आहेत?

FASTag कार्डसाठी अर्ज करण्यासाठी, तुम्हाला तुमची KYC कागदपत्रे - ओळख पुरावा आणि निवासी पुरावा सादर करणे आवश्यक आहे. तुम्हाला केवायसी कागदपत्रे सबमिट करायचे आहेत जी बँकेनुसार बदलतात.

या व्यतिरिक्त, तुम्हाला तुमच्या वाहनाचे नोंदणी प्रमाणपत्र (RC) आणि तुमचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो देखील सबमिट करणे आवश्यक आहे. तुम्ही कार्ड ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन कुठल्याही पद्धतीने घ्यायची असल्यास ही कागदपत्रे आवश्यक आहे.

FASTag कार्ड मिळवण्यासाठी फी किती आहे?

ফাস্ট্যাগ কার্ডের জন্যে পেমেন্টটি অধিকাংশ ক্ষেত্রে তিনটি বিষয়ে বিভক্ত:

• ইনস্যুরেন্স ফি।

• রিফান্ডেবল সিকিওরিটি ডিপোজিট।

• আপনার ফাস্ট্যাগ কার্ডের সাথে লিঙ্ক করা ডিজিটাল ওয়ালেটে ন্যুনতম ব্যালেন্স।

FASTag এর জন্য একটি ফ্ল্যাট ₹100 প্রদান করা হয়। পরিমাণ জিএসটি সহ। ক্লাস 4 যানবাহন (জীপ, ভ্যান, মিনি এলসিভি) ছাড়া ফ্ল্যাট ₹99 ফেরতযোগ্য আমানতও প্রযোজ্য। আরও, ব্যক্তিগত মালিকানাধীন যানবাহনগুলিকে FASTag অ্যাকাউন্টে ন্যূনতম ₹250 ব্যালেন্স বজায় রাখতে হবে।

ফাস্ট্যাগ কার্ডটি কেনার সময়েই সক্রিয় থাকে নাকি এটি পাওয়ার পর সক্রিয় করতে হয় সেই বিষয়ে কি আপনি ভাবছেন? বেশ, পড়তে থাকুন।

कार्ड सक्रिय करण्याची प्रक्रिया काय आहे?

तुम्ही 22 अधिकृत बँका किंवा POS टर्मिनलपैकी कोणत्याही FASTag कार्डचा लाभ घेतल्यास, ते आधीपासून सक्रिय केले जाईल.

सक्रियता म्हणजे काय?

सक्रियकरण म्हणजे लिंक केलेल्या पेमेंट पद्धतीसह तुमच्या वाहनासह कार्डची नोंदणी. ही पेमेंट पद्धत डिजिटल वॉलेट किंवा कोणतेही बँक खाते (बचत किंवा चालू) असू शकते.

तुम्ही Amazon वरून कार्ड खरेदी केल्यास, तुम्हाला एक रिक्त FASTag स्टिकर प्रदान केला जाईल. पुढे, तुम्हाला तुमच्या वाहनासह कार्डाची नोंदणी करावी लागेल आणि नंतर तुम्हाला ते मिळाल्यावर तुमच्याकडून त्यामध्ये पेमेंट पद्धत जोडावी लागेल.

हे कसे करावे?

तुम्हाला “My FASTag” अॅप डाउनलोड करावे लागेल, जे Android आणि Apple दोन्ही उपकरणांसाठी उपलब्ध आहे. तुम्ही ते Google च्या Play Store किंवा Apple च्या App Store वरून मिळवू शकता.

एकदा तुम्ही अॅप डाउनलोड केल्यानंतर, खाली नमूद केलेल्या स्टेप्स फॉलो करा:

• स्टेप 1: होमपेजवर तुम्हाला “NHAI FASTag सक्रिय करा” हा पर्याय दिसेल; त्यावर क्लिक करा.
• स्टेप 2: पुढील पेजवर, “Activate NHAI FASTag bought Online” वर क्लिक करा.
• स्टेप 3: पुढील पेजवर, “QR कोड स्कॅन करा” वर क्लिक करा ज्यामध्ये तुम्हाला तुमच्या FASTag कार्डवर प्रदान केलेला QR कोड स्कॅन करावा लागेल.
• स्टेप 4: एकदा ते पूर्ण झाल्यावर, तुम्हाला तुमच्या वाहनाचा तपशील द्यावा लागेल, ज्यामध्ये - वाहन नोंदणी क्रमांक, वाहनाचा प्रकार इत्यादींचा समावेश आहे.
• स्टेप 5: त्यानंतर, तुम्हाला तुमच्या FASTag कार्डशी पेमेंट पद्धत लिंक करावी लागेल.

आणि तुमचं काम झालं !

बँक खाती आणि पेटीएम किंवा अॅमेझॉन वॉलेट सारख्या डिजिटल वॉलेट व्यतिरिक्त, तुमच्याकडे तुमचे कार्ड NHAI वॉलेटशी लिंक करण्याचा पर्याय देखील आहे. हे वॉलेट My FASTag अॅपवर उपलब्ध आहे.

सक्रियतेनंतर, टोल बूथवर तुमचे पेमेंट, तुम्ही लिंक केलेल्या पेमेंट पद्धतीमधून वजा केले जाईल.

पण एक अत्यावश्यक प्रश्न उभा राहतो, जर तुमच्या FASTag कार्डची शिल्लक संपली तर काय? मग तुम्ही काय कराल?

जर तुम्ही तुमचे FASTag कार्ड तुमच्या बचत खात्याशी किंवा चालू खात्याशी लिंक केले असेल तर ते रिचार्ज करण्याची गरज नाही. अशा परिस्थितीत, तुम्हाला फक्त तुमच्या लिंक केलेल्या बँक खात्यात टोल फी भरण्यासाठी पुरेशी फी असल्याची खात्री करणे आवश्यक आहे.

तुम्ही कार्ड कोणत्याही प्रीपेड डिजिटल वॉलेटशी लिंक केले असल्यास, तुमची शिल्लक संपल्यावर तुम्हाला ते रिचार्ज करावे लागेल. अशा अनेक पद्धती आहेत ज्याद्वारे तुम्ही तुमचे डिजिटल वॉलेट रिचार्ज करू शकता, ज्यामध्ये - UPI, डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, NEFT, नेट बँकिंग इ. समाविष्ट आहे

तथापि, FASTag साठी नमूद केलेल्या नियमांनुसार, रक्कमेची एक कमाल मर्यादा आहे ज्यापर्यंत तुम्हाला तुमचे FASTag प्रीपेड वॉलेट रिचार्ज करण्याची परवानगी आहे. हे आहेत लिमिटेशन:

मर्यादित केवायसी खातेधारक - अशा खातेदाराकडे त्याच्या FASTag प्रीपेड वॉलेटमध्ये ठेवण्याची मर्यादा एका वेळी रु. 20,000 आहे अशा खातेदारांसाठी ही मासिक रिचार्ज मर्यादा देखील आहे. 

पण मर्यादित केवायसी म्हणजे काय?

जेव्हा तुम्ही तुमचा मूळ आधार क्रमांक उघड करत नाही आणि त्याऐवजी व्हर्च्युअल आयडी (व्हीआयडी) सह नोंदणी करता त्यास मर्यादित केवायसी म्हणतात.

संपूर्ण केवायसी खातेधारक – अशा खातेधारकांकडे त्यांच्या FASTag प्रीपेड वॉलेटमध्ये एका वेळी 1 लाख रुपये असू शकतात. तथापि, मर्यादित केवायसी खातेदाराप्रमाणे, रिचार्जिंगसाठी कमाल मर्यादा नाही.

आता तुम्हाला FASTag कार्डबद्दल सर्व माहिती आहे, चला तर मग वेळ निघून जाण्याआधी तुमच्यासाठी कार्ड खरेदी करा. लक्षात ठेवा की 15 जानेवारी 2020 नंतर, तुमच्याकडे तुमच्या वाहनाला FASTag कार्ड जोडलेले नसल्यास, तुम्हाला FASTag-सक्षम टोल प्लाझावर रोख रकमेद्वारे टोल फी दुप्पट भरावी लागेल.