एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर: कसे तपासायचे, फायदे आणि महत्त्व
एक्सपेरियन ही एक बहुराष्ट्रीय क्रेडिट रिपोर्टिंग कंपनी आहे जी भारतात 2010 मध्ये सुरू झाली. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे देशातील परवाना दिलेल्या चार क्रेडिट ब्युरोपैकी हे एक आहे. हे ग्राहकांना त्यांची क्रेडिट योग्यता मोजण्यात मदत करण्यासाठी आणि त्यांच्या क्रेडिट क्रियाकलाप अधिक कार्यक्षम आणि प्रभावी पद्धतीने व्यवस्थापित करण्यात मदत करण्यासाठी वैयक्तिक आणि व्यावसायिक क्रेडिट स्कोअर प्रदान करते.
एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर म्हणजे काय?
एक्सपेरिअन क्रेडिट स्कोअर 300 आणि 850 च्या दरम्यानची तीन-अंकी संख्या आहे. त्यांची गणना क्रेडिट माहिती कंपनीद्वारे एखाद्या व्यक्तीचा बिले परत करण्याचा इतिहास, क्रेडिट वापर, कर्ज अर्ज आणि बरेच काही वापरून केली जाते.
एखाद्या व्यक्तीचा क्रेडिट स्कोअर त्यांची "क्रेडिट योग्यता" किंवा क्रेडिट कार्ड आणि कर्जासाठी मान्यता मिळविण्याची त्यांची पात्रता दर्शवतो. उच्च एक्सपेरियन स्कोअर असल्याने तुमच्या या मंजूरी मिळण्‍याच्‍या संधी तसेच इतर फायदे मिळू शकतात, कारण तुम्हाला जबाबदार क्रेडिट वर्तन असलेल्या व्‍यक्‍ती म्हणून पाहिले जाईल जिच्‍याकडे पेमेंट चुकण्‍याचा कमी धोका आहे.
चांगला एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोर काय आहे?
वर नमूद केल्याप्रमाणे, एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर 300-850 पर्यंत असतो. येथे, 300 हा सर्वात कमी संभाव्य स्कोअर आहे आणि 850 हा सर्वोच्च आहे. सामान्यतः, उच्च गुण दर्शवितात की एखाद्या व्यक्तीची आर्थिक स्थिती अधिक चांगली आहे.
येथे एक्सपेरियन स्कोअरच्या श्रेणी किंवा श्रेणी आहेत:
| स्कोअर | श्रेणी | अर्थ |
| NA/NH | स्कोअर नाही | तुमचा क्रेडिट इतिहास नाही. |
| 300-549 | खराब | आर्थिक व्यवस्थापनाचा खराब इतिहास, पेमेंट डिफॉल्ट आणि खराब क्रेडिट वापर, तुम्हाला उच्च जोखीम मानले जाईल आणि कर्जदार क्रेडिट वाढवण्यापासून सावध राहतील. |
| 550-649 | योग्य | पेमेंट डिफॉल्ट, असुरक्षित कर्ज इ.ची काही उदाहरणे, तुम्हाला सावकारांसाठी धोका मानले जाईल, कारण तुम्ही डीफॉल्टसाठी जबाबदार असू शकता. |
| 650-749 | चांगला | संतुलित क्रेडिट इतिहास, आर्थिकदृष्ट्या योग्य निर्णय आणि वेळेवर परतफेड दर्शविणारे, तुम्हाला कमी जोखीम घेणारे कर्जदार मानले जाईल आणि सावकार क्रेडिट वाढवतील. |
| 750-799 | खुप चांगला | आर्थिक व्यवस्थापनाचा चांगला इतिहास, क्रेडिटचा वापर, आणि कोणतीही चूक नसताना नियमित परतफेड, तुम्ही तुमची क्रेडिटयोग्यता सिद्ध केली आहे आणि कर्जाचा विस्तार करताना सावकार तुम्हाला कमी धोका मानतील. |
| 800-850 | उत्कृष्ट | एक्सपेरिअनने दिलेली ही सर्वोच्च श्रेणी आहे, आणि जवळजवळ परिपूर्ण क्रेडिट रेकॉर्ड असलेल्या व्यक्तीला सूचित करते, तुम्हाला खूप कमी जोखीम समजली जाईल, आणि तुम्हाला कर्ज आणि क्रेडिट कार्डांवर चांगले सौदे मिळण्याची शक्यता आहे. |
चांगला एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर असण्याचे महत्त्व काय आहे?
एखाद्या व्यक्तीचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर त्याची "क्रेडिट योग्यता" म्हणून ओळखला जाणारा प्रतिबिंबित करतो. हा फक्त त्यांच्या कर्जासारख्या कर्जाच्या कर्जाची परतफेड करण्याच्या क्षमतेचा संदर्भ आहे.
हे स्कोअर महत्त्वाचे आहेत कारण ते बँका आणि इतर सावकारांसारख्या वित्तीय संस्थांद्वारे कर्ज किंवा क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज मंजूर करायचे की नाही हे ठरवण्यासाठी आणि बुडीत कर्ज किंवा फसवणुकीच्या परिस्थिती टाळण्यासाठी वापरले जातात.
चांगला/उच्च क्रेडिट स्कोअर अशा अर्जांना मंजूरी मिळण्यास मदत करू शकतो, तर खराब/कमी क्रेडिट स्कोअर तुमचे कर्ज आणि क्रेडिट कार्डचे अर्ज नाकारण्यात योगदान देऊ शकते.
एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअरची गणना कशी केली जाते?
| घटक | टक्केवारी | या घटकांवर काय परिणाम होतो? |
| पेमेंट इतिहास | 35% | तुमच्या क्रेडिट खात्यांवरील नियमित पेमेंट, जसे की क्रेडिट कार्ड बिले, कर्जे आणि EMI तुमच्या स्कोअरमध्ये मदत करू शकतात, चुकलेली पेमेंट किंवा डिफॉल्टमुळे तुमच्या स्कोअरला हानी पोहोचू शकते. |
| क्रेडिट वापर | 30% | तुमची देणी असलेली रक्कम, तुमच्या खात्यातील शिल्लक आणि तुम्ही वापरत असलेली क्रेडिट मर्यादा हे सर्व घटक आहेत |
| क्रेडिट इतिहासाची लांबी | 15% | तुमच्या क्रेडिट खात्यांचे सरासरी वय येथे विचारात घेतले जाते, जुनी खाती आणि क्रेडिट कार्ड तुमच्याकडे जबाबदार क्रेडिट इतिहास असल्याचे सावकारांना खात्री देऊ शकतात. |
| क्रेडिट मिक्स | 10% | हे तुमच्याकडे असलेल्या खाती किंवा क्रेडिटच्या प्रकारांचा संदर्भ देते, असुरक्षित कर्जे (उदा. क्रेडिट कार्ड आणि वैयक्तिक कर्ज) आणि सुरक्षित कर्जे (उदा. कार लोन किंवा गृह कर्ज) यांचे चांगले मिश्रण असण्याची शिफारस केली जाते, कारण ते दाखवते की तुम्ही दोन्ही व्यवस्थापित करू शकता. प्रकार |
| नवीन क्रेडिट | 10% | याचा संदर्भ आहे की तुम्ही अलीकडेच नवीन क्रेडिटसाठी अर्ज केला आहे (जसे की कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड) किंवा अलीकडेच नवीन खाती उघडली आहेत, जास्त चौकशीमुळे तुमचा स्कोअर कमी होऊ शकतो. |
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर कसा तपासायचा?
तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासणे महत्त्वाचे आहे, कारण तुम्ही नेमके कुठे उभे आहात हे तुम्हाला कळेल. जर तुम्ही कर्ज किंवा कोणत्याही प्रकारच्या क्रेडिटसाठी अर्ज करण्याचा विचार करत असाल तर हे विशेषतः महत्वाचे आहे, कारण तुम्ही अधिक चांगल्या प्रकारे तयार होऊ शकता.
RBI च्या आदेशानुसार, ग्राहकांना दर 12 महिन्यांनी एक विनामूल्य क्रेडिट रिपोर्ट मिळू शकतो आणि अतिरिक्त अहवालांसाठी तुम्ही ₹399 ची फी भरू शकता. तथापि, तुम्ही त्यांचा क्रेडिट स्कोअर कधीही तपासू शकता. तुम्ही हे कसे करू शकता ते येथे आहे:
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर ऑनलाइन तपासत आहे
पायरी 1: Experian वेबसाइटला भेट द्या आणि “फ्री क्रेडिट रिपोर्ट” बटणावर क्लिक करा
पायरी 2: लॉग इन करण्यासाठी तुमचे तपशील प्रविष्ट करा, जसे की तुमचे नाव, मोबाइल नंबर आणि ईमेल पत्ता.
पायरी 3: तुम्हाला वर शेअर केलेल्या मोबाईल नंबरवर एक OTP मिळेल. एकदा ते प्रविष्ट केल्यानंतर, तुम्ही “क्रेडिट रिपोर्ट मिळवा” पर्यायावर क्लिक करू शकता
पायरी 4: एकदा तुम्ही लॉग इन केल्यानंतर, तुम्हाला तुमची जन्मतारीख, निवासी पत्ता आणि कोणताही सरकारी मान्यताप्राप्त ओळखपत्र क्रमांक (पॅन कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स, मतदार ओळखपत्र इ.) वापरून तुमची ओळख सत्यापित करण्यास सांगितले जाईल.
पायरी 5: एकदा या माहितीची पडताळणी झाल्यानंतर, तुम्हाला तुमच्या कर्ज आणि क्रेडिट इतिहासाबद्दल आणखी काही प्रश्न विचारले जातील.
पायरी 6: हे पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्हाला एका पृष्ठावर पुनर्निर्देशित केले जाईल जिथे तुमचा क्रेडिट स्कोअर तयार केला जाईल.
पायरी 7: तुम्ही तुमचा क्रेडिट रिपोर्ट डाउनलोड करण्यास देखील सक्षम असाल.
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर तपासत आहे आणि ऑफलाइन अहवाल द्या
पायरी 1: एक्सपेरियन वेबसाइटला भेट द्या आणि क्रेडिट रिपोर्ट फॉर्म डाउनलोड करा
पायरी 2: फॉर्ममध्ये आवश्यक तपशील भरा आणि त्यावर स्वाक्षरी करायला विसरू नका
पायरी 3: तुमचे पॅन कार्ड, पासपोर्ट आणि तुमचा मतदार आयडी यासारख्या ओळखीच्या पुराव्याच्या कागदपत्रांची स्वयं-साक्षांकित छायाप्रत जोडा.
पायरी 4: तुमचे टेलिफोन बिल, वीज बिल, भाडे करार, बँक खाते स्टेटमेंट आणि खरेदीचे डीड यासारख्या तुमच्या पत्त्याच्या पुराव्याच्या कागदपत्रांची स्वयं-साक्षांकित छायाप्रत देखील जोडा.
पायरी 5: तुमच्या Experian CIR साठी ₹138 चे आवश्यक शुल्क NEFT द्वारे भरा किंवा डिमांड ड्राफ्ट संलग्न करा.
पायरी 6: शेवटी, आवश्यक कागदपत्रे आणि पेमेंट पुराव्यासह फॉर्म पोस्ट किंवा कुरियरने खालील पत्त्यावर पाठवा:
एक्सपेरियन क्रेडिट इन्फॉर्मेशन कंपनी इंडिया प्रा. लि. कंझ्युमर सर्व्हिसेस इक्विनॉक्स बिझनेस पार्क, टॉवर 3, 5वा मजला, ईस्ट विंग, एलबीएस मार्ग, कुर्ला (पश्चिम), मुंबई 400070.
- पायरी 7: तुम्हाला तुमचा क्रेडिट स्कोअर आणि क्रेडिट रिपोर्ट मेलमध्ये मिळेल
तुम्ही तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर सुधारू शकता का?
तुम्ही वरील मुद्द्यांवरून पाहू शकता की चांगला क्रेडिट स्कोअर असणे महत्त्वाचे आहे. सुदैवाने, खालीलप्रमाणे काही आवश्यक पावले उचलून तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर सुधारणे अगदी सोपे आहे:
तुमची बिले वेळेवर भरा, कारण एक किंवा दोन चुकलेले पेमेंट देखील तुमच्या स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम करू शकतात.
तुमचे क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो (म्हणजे तुम्ही किती उपलब्ध क्रेडिट वापरत आहात) कमी ठेवा.
तुम्ही नवीन क्रेडिट जबाबदारीने हाताळण्यास सक्षम आहात हे दाखवण्यासाठी क्रेडिटचे चांगले मिश्रण ठेवा.
जुनी खाती आणि क्रेडिट कार्ड उघडे ठेवा, कारण दीर्घ क्रेडिट इतिहास सावकारांना खात्री देऊ शकतो की तुम्ही जबाबदार वर्तन प्रदर्शित केले आहे.
आवश्यक असेल तेव्हाच नवीन क्रेडिट खात्यांसाठी अर्ज करा
तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये तुमच्या स्कोअरला संभाव्यतः हानी पोहोचवणाऱ्या कोणत्याही चुकीच्या गोष्टी नाहीत याची खात्री करण्यासाठी नियमितपणे तपासा.
सतत विचारले जाणारे प्रश्न
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट रिपोर्ट किती वेळा अपडेट केला जातो?
सावकार, बँका आणि इतर कर्जदार साधारणपणे तुमची माहिती एक्सपेरियन आणि इतर क्रेडिट ब्युरोला मासिक आधारावर पाठवतात (जरी त्यांनी पाठवलेल्या महिन्याचा दिवस बदलू शकतो). अशा प्रकारे, तुमचा क्रेडिट अहवाल सामान्यतः मासिक आधारावर अद्यतनित केला जाईल, तुमचे कर्जदार तुमचा पेमेंट इतिहास कधी पाठवतात यावर अवलंबून.
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर तपासणे महत्त्वाचे का आहे?
तुमचा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर तपासणे ही एक विनामूल्य प्रक्रिया असल्याने, नियमितपणे असे करणे महत्त्वाचे आहे. अशा प्रकारे तुम्ही तुमचा स्कोअर ट्रॅक करू शकता आणि ते कालांतराने कसे बदलते ते पाहू शकता, विशेषतः जर तुम्ही तुमचा स्कोअर सुधारण्याचा प्रयत्न करत असाल.
इतर ब्युरोद्वारे प्रदान केलेल्या क्रेडिट स्कोअरपेक्षा एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअर कसा वेगळा आहे?
भारतातील इतर परवानाकृत क्रेडिट ब्युरो (Equifax, CRIF Highmark आणि CIBIL) प्रमाणे एक्सपेरियन हे सर्व वैयक्तिक ग्राहकांना आणि कंपन्यांना क्रेडिट स्कोअर आणि क्रेडिट रिपोर्ट देतात.
एक्सपेरियन क्रेडिट स्कोअरची गणना बँका, वित्तीय संस्थांसारख्या कर्जदारांकडील माहिती वापरून केली जाते. क्रेडिट स्कोअर मिळविण्यासाठी ते भिन्न अल्गोरिदम आणि डेटा वापरतात. त्यामुळे, प्रत्येक क्रेडिट ब्युरोने दिलेला क्रेडिट स्कोअर थोडा वेगळा असेल.
माझा विनामूल्य क्रेडिट स्कोअर तपासल्याने त्यावर परिणाम होतो का?
स्वत:साठी तुमचा मोफत क्रेडिट स्कोअर तपासणे ही सॉफ्ट चौकशी मानली जाते. एखाद्या व्यक्तीच्या क्रेडिट स्कोअरिंगची गणना करण्यासाठी सॉफ्ट चौकशी हा घटक नसतो आणि त्यामुळे तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम होणार नाही.