ગ્લોબલ અને હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેકસમાં ભારતીય પાસપોર્ટ રેન્ક
મોટાભાગના લોકપ્રિય પાસપોર્ટ સૂચકાંકોએ વર્ષ 2023 માટે તેમની રેન્કિંગ પ્રકાશિત કરી છે અને ઉત્સુક પ્રવાસીઓ એ જાણવા માટે ઝઝૂમી રહ્યા છે કે તેમાં ભારતનું પ્રદર્શન કેવું રહ્યું છે!
અનેક દેશોએ કોવિડના ધોરણોને હળવા કર્યા છે, ભારતીય પાસપોર્ટ રેન્કને જાણવું એ ચોક્કસપણે અન્ય દેશોની મુલાકાત લેનારાઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ બાબત છે - પછી તે બિઝનેસ માટે હોય કે આરામ માટે હોય. અહીં, અમે તમને સૌથી વધુ સર્વગ્રાહી માપદંડોને અનુસરીને બનાવવામાં આવેલા વિશ્વાસનીય અને ખ્યાતનામ બે સૂચકાંકો અનુસાર ભારતના પાસપોર્ટ રેન્ક વિશે જણાવીશું:
1. હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેકસ અને
2. આર્ટોન કેપિટલનો ગ્લોબલ પાસપોર્ટ પાવર રેન્ક.
હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સમાં ભારતનો ક્રમ
પાસપોર્ટની વાત આવે છે, ત્યારે લોકો તેને સમગ્ર વિશ્વ માટે તેમના પ્રવેશદ્વાર તરીકે અથવા તેમની મુસાફરીની સ્વતંત્રતામાં અવરોધ તરીકે જુએ છે.
હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ કોઈ ચોક્કસ દેશના પાસપોર્ટ ધારક વિશ્વની મુસાફરી કરવાની તેમની શોધમાં કેટલી સ્વતંત્રતાનો આનંદ માણી શકે છે, તેનો ચોક્કસ માપ પૂરો પાડે છે.
સૌથી વિશ્વસનીય સૂચકાંકોમાંનું એક - આ ઈન્ડેકસ વિઝા ધારકો અરજી કર્યા વિના મુલાકાત લઈ શકે તેવા દેશોની સંખ્યા અનુસાર તેમના પાસપોર્ટને રેન્ક આપે છે.
આ ચોક્કસ ઈન્ડેક્સ ઇન્ટરનેશનલ એર ટ્રાન્સપોર્ટ એસોસિએશન પાસેથી તેનો ડેટા એકત્રિત કરે છે અને કુલ 199 પાસપોર્ટને રેન્ક આપે છે.
છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સમાં ભારતનો ક્રમ અહીં દર્શાવાયો છે:
વર્ષ | પાસપોર્ટ રેન્ક | ભારતીય પાસપોર્ટ ધારકો વિઝા વિના કેટલા દેશોની મુલાકાત લઈ શકે છે |
2023 | 81 | 57 |
2022 | 87 | 60 |
2021 | 90 | 60 |
2020 | 82 | 58 |
2019 | 82 | 59 |
આ નવા રેન્કિંગ મુજબ, ભારતીય પાસપોર્ટ ધારકો ઓશેનિયા, મધ્ય પૂર્વ, એશિયા, કેરેબિયન, અમેરિકા અને આફ્રિકાના 59 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી મુસાફરીનો આનંદ માણી શકશે.
હાલમાં, ભારતીય પાસપોર્ટ ઉઝબેકિસ્તાન અને મોરિટાનિયા સાથે જોડાયેલા છે.
ડિસ્ક્લેમર - આ ડેટા જાન્યુઆરી 2023માં અપડેટ કરવામાં આવ્યો હતો.
ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સમાં ભારતનો ક્રમ
આર્ટન કેપિટલ દ્વારા રજૂ કરાતો ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ, વિશ્વની ઓરીજનલ ઇન્ટરેક્ટિવ પાસપોર્ટ રેન્કિંગ સિસ્ટમ હોવાનો દાવો કરે છે. તે નવા વિઝા ફેરફારો અને માફી સંબંધિત રિયલ-ટાઇમ અપડેટ્સ ઓફર કરે છે.
આ ઈન્ડેકસ સાથે વ્યક્તિઓ તેમના પાસપોર્ટના મોબિલિટી સ્કોરને માપવામાં સમર્થ હશે, જેની ગણતરી વિઝા ઓન અરાઇવલ, વિઝા-ફ્રી, eVisa અને eTA વિશેષાધિકારોના આધારે કરવામાં આવે છે.
છેલ્લા પાંચ વર્ષ માટે ભારતનો ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ રેન્ક નીચે મુજબ છે:
વર્ષ | પાસપોર્ટ રેન્ક | વિઝા-ફ્રી અને વિઝા ઓન અરાઈવલ સુવિધાઓ ઓફર કરતા દેશોની સંખ્યા. |
2023 | 72 | વિઝા-ફ્રી 24 | વિઝા ઓન અરાઈવલ: 48 |
2022 | 66 | વિઝા-ફ્રી 20 | વિઝા ઓન અરાઈવલ: 48 |
2021 | 73 | વિઝા-ફ્રી 21 | વિઝા ઓન અરાઈવલ: 38 |
2020 | 48 | વિઝા-ફ્રી: 17 | વિઝા ઓન અરાઈવલ: 30 |
2019 | 71 | વિઝા-ફ્રી 26 | વિઝા ઓન અરાઈવલ: 45 |
હાલમાં, ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ રેન્કિંગ મુજબ, ભારતીય પાસપોર્ટ યુગાન્ડા, રવાન્ડા અને તાજિકિસ્તાનના પાસપોર્ટ સાથે જોડાયેલો છે.
હવે જ્યારે આપણે પાસપોર્ટ રેન્કિંગમાં ભારતની સ્થિતિ વિશે જાણી લીધું છે, તો ચાલો ઉપર જણાવેલ બે સૂચકાંકો અનુસાર વિશ્વના ટોચના 10 સૌથી વધુ અને સૌથી ઓછા શક્તિશાળી પાસપોર્ટ પર પણ એક નજર કરીએ.
ડિસ્ક્લેમર - આ ડેટા જાન્યુઆરી 2023માં અપડેટ કરવામાં આવ્યો હતો
વિશ્વના ટોચના 10 સૌથી શક્તિશાળી/મજબૂત પાસપોર્ટ
પાસપોર્ટ રેન્ક | હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ | ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ |
1 | સિંગાપુર | સંયુક્ત આરબ અમીરાત |
2 | જર્મની, ઇટાલી, સ્પેન | જર્મની, સ્વીડન, ફિનલેન્ડ, લક્ઝમબર્ગ, સ્પેન, ફ્રાન્સ ઇટાલી, નેધરલેન્ડ, ઓસ્ટ્રિયા, દક્ષિણ કોરિયા, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ |
3 | ઓસ્ટ્રિયા, ફિનલેન્ડ, ફ્રાન્સ, જાપાન, લક્ઝમબર્ગ, દક્ષિણ કોરિયા, સ્વીડન | ડેનમાર્ક, બેલ્જિયમ, નોર્વે, પોર્ટુગલ, પોલેન્ડ, આયર્લેન્ડ, યુકે, ન્યુઝીલેન્ડ |
4 | ડેનમાર્ક, આયર્લેન્ડ, નેધરલેન્ડ, યુ.કે | ગ્રીસ, હંગેરી, જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા, ચેક રિપબ્લિક, કેનેડા, યુએસએ |
5 | બેલ્જિયમ, ચેક રિપબ્લિક, માલ્ટા, ન્યુઝીલેન્ડ, નોર્વે, પોર્ટુગલ, સ્વિટ્ઝરલેન્ડ | સિંગાપોર, માલ્ટા, લિથુઆનિયા, સ્લોવાકિયા |
6 | ઓસ્ટ્રેલિયા, હંગેરી, પ્લાન્ડ | એસ્ટોનિયા, લાતવિયા, સ્લોવેનિયા, લિક્ટેંસ્ટાઇન |
7 | કેનેડા, ગ્રીસ | આઇસલેન્ડ |
8 | લિથુઆનિયા, યુએસએ | સાયપ્રસ, ક્રોએશિયા, રોમાનિયા, બલ્ગેરિયા |
9 | લાતવિયા, સ્લોવેકિયા, સ્લોવેનિયા | મલેશિયા |
10 | એસ્ટોનિયા, આઇસલેન્ડ | મોનાકો |
2023માં હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ મુજબ, 193 દેશોમાં વિઝા મુક્ત પ્રવેશ સાથે જાપાન પ્રથમ ક્રમે છે.
જોકે, ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ દ્વારા લાગુ કરાયેલ અલગ મેટ્રિક્સને કારણે, આ ઈન્ડેક્સનું રેન્કિંગ હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ કરતા અલગ છે.
GPI મુજબ, સંયુક્ત આરબ અમીરાતના પાસપોર્ટ ધારકોને વિશ્વભરમાં મહત્તમ સ્વતંત્રતા આપવામાં આવે છે.
ડિસ્ક્લેમર - આ ડેટા જાન્યુઆરી 2023માં અપડેટ કરવામાં આવ્યો હતો.
વિશ્વના 10 સૌથી ઓછા શક્તિશાળી પાસપોર્ટ
વિઝા-ફ્રી મુસાફરી એ પાસપોર્ટ ધારકો માટે લક્ઝરી છે, ત્યાં કેટલાક પાસપોર્ટ છે, જે ધારકોને આવા વિશેષાધિકારોની મર્યાદિત એક્સેસ સાથે પ્રદાન કરે છે.
હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ અને ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ મુજબ સૌથી ઓછા શક્તિશાળી પાસપોર્ટનું રેન્કિંગ દર્શાવતું કોષ્ટક નીચે મુજબ છે:
હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ રેન્ક | ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ રેન્ક |
---|---|
104 - અફઘાનિસ્તાન | 98 - અફઘાનિસ્તાન |
103 - ઈરાક | 97 - સીરિયા |
102 - સીરિયા | 96 - ઇરાક |
101 - પાકિસ્તાન | 95 - સોમાલિયા |
100 - યમન, સોમાલિયા | 94 – યમન, પાકિસ્તાન |
99 - નેપાળ, પેલેસ્ટિનિયન પ્રદેશ | 93 – બાંગ્લાદેશ |
98 - ઉત્તર કોરિયા | 92 - ઉત્તર કોરિયા |
97 - બાંગ્લાદેશ | 91 - પેલેસ્ટિનિયન પ્રદેશો, લિબિયા, ઈરાન |
96 - શ્રીલંકા, લિબિયા | 90 – દક્ષિણ સુદાન, એરિટ્રિયા |
95 – કોસોવો | 89 – સુદાન, ઇથોપિયા |
94 - લેબનોન | 88 – શ્રીલંકા, નેપાળ, કોંગો (DEM .REP) |
93 – સુદાન, ઈરાન, એરીટ્રિયા | 87 - નાઇજીરીયા |
92 - કોંગો (ડેમ. રેપ.) | 86 – કોસોવો, મ્યાનમાર, લેબનોન |
આ બંને સૂચકાંકો દ્વારા નિર્ધારિત રેન્કિંગ મુજબ, અફઘાનિસ્તાન પાસપોર્ટ પ્રવાસીઓને વિઝા-ફ્રી ઇન્ટરનેશનલ મુસાફરીમાં ઓછામાં ઓછી સ્વતંત્રતા આપે છે.
2024 અને તે પછીના વિશ્વમાં ભારતીય પાસપોર્ટ રેન્કિંગ વિશે વધુ જાણવા માટે, ઉપરોક્ત સૂચકાંકો પર નજર રાખો.
ડિસ્ક્લેમર - આ ડેટા જાન્યુઆરી 2023માં અપડેટ કરવામાં આવ્યો હતો.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
વિશ્વમાં પાસપોર્ટ રેન્કિંગ આપતા અન્ય સૂચકાંકો કયા છે?
બાયટ માઈગ્રેશન ઈન્ડેકસ, લેટીટ્યુટનું કન્ટ્રી એક્સેસ ટૂલ, નોમાડ કેપિટાલિસ્ટ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ વગેરે જેવા અન્ય ઘણા સૂચકાંકો છે, જે પાસપોર્ટને રેન્ક આપે છે.
તેમ છતાં, હેનલી પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ અને ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ વૈશ્વિક સ્તરે સૌથી વધુ અનુસરવામાં આવે છે.
ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ માટે રેન્કિંગ કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવે છે?
ગ્લોબલ પાસપોર્ટ ઈન્ડેક્સ દરેક વ્યક્તિગત પાસપોર્ટની રેન્ક નક્કી કરવા માટે ત્રણ-સ્તરની પદ્ધતિ લાગુ કરે છે.
આમાં તેમના ગતિશીલતા સ્કોરની ગણતરી કરવી, યુનાઇટેડ નેશન્સ ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામ હ્યુમન ડેવલપમેન્ટ ઈન્ડેક્સ પર દેશની સ્થિતિ તપાસવી અને દરેક દેશના વિઝા-ફ્રી વિશેષાધિકારની તેમના વિઝા ઓન અરાઈવલ સાથે સરખામણી કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
અન્ય પાસપોર્ટની સરખામણીમાં ભારતીય પાસપોર્ટની વર્તમાન સ્થિતિ શું છે?
અન્ય દેશોની સરખામણીમાં, ભારતના પાસપોર્ટ રેન્કને સામાન્ય રીતે નીચલા છેડા તરફ ગણવામાં આવે છે.
તે વિઝાધારકોને વિઝા-ફ્રી મુસાફરીને લગતી સ્વતંત્રતાની ચોક્કસ અંશે મંજૂરી આપે છે. 2022 સુધીના આંકડા અનુસાર વિશ્વના 138 દેશોમાં ભારતીય પાસપોર્ટ ધારકોએ તેમની ટ્રિપ શરૂ થાય તે પહેલાં વિઝા મેળવવાની જરૂર છે.
પાસપોર્ટ કેટલો શક્તિશાળી છે, કેવી રીતે નક્કી થાય છે?
મોટાભાગના કિસ્સામાં મોબિલિટી સ્કોર અથવા વધુ સરળ રીતે, તમે ચોક્કસ પાસપોર્ટ સાથે વિઝા વિના દાખલ કરી શકો તેવા દેશો અથવા પ્રદેશોની સંખ્યા જેવા પરિમાણોનો ઉપયોગ સૌથી શક્તિશાળી પાસપોર્ટને ક્રમ આપવા માટે કરવામાં આવે છે.
ભારતમાં કયા પ્રકારનો પાસપોર્ટ શ્રેષ્ઠ છે?
ભારતમાં સફેદ પાસપોર્ટને અન્ય તમામ પાસપોર્ટમાંથી સૌથી શક્તિશાળી પાસપોર્ટ તરીકે ગણવામાં આવે છે. સફેદ પાસપોર્ટ માટે માત્ર ભારત સરકારના અધિકારીઓને જ મળવાપાત્ર છે.