પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના (PMSBY)
શું છે આ સ્કીમ અને તમને કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે?
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના જેવી સરકાર સમર્થિત યોજનાઓ માટે આભાર. દેશના લોકો આકસ્મિક મૃત્યુ અથવા કાયમી નુકસાનના કિસ્સામાં નાણાકીય કવરેજ મેળવી શકે છે. જો તમે આવી સ્કીમોમાં રોકાણ કરવાની યોજના બનાવી રહ્યા છો, તો PMSBY વિશે તમારે જાણવા જેવી તમામ બાબતો અહિંયા જણાવી છે.
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના (PMSBY) શું છે?
અહેવાલો અનુસાર, ભારતના કુલ જીડીપીના આશરે 1.4% હેલ્થ માટે ફાળવવામાં આવે છે (1) આ અનિવાર્યપણે આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના લોકો માટે યોગ્ય સારવાર મેળવવા માટે પડકારરૂપ બનાવે છે.
PMSBY એ એક સામાજિક સુરક્ષા યોજના છે જેની જાહેરાત ભારતના 2015ના બજેટમાં કરવામાં આવી હતી. ભારતીય વસ્તીનો નોંધપાત્ર હિસ્સો યોગ્ય ઈન્શ્યુરન્સ કવચ ધરાવતો નથી તે હકીકતને ધ્યાનમાં રાખીને, આ યોજનાનો હેતુ પોલિસીધારકના પરિવારના સભ્યોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે.
આશ્ચર્ય છે કે તમે આ યોજના હેઠળ કેટલું મેળવી શકો છો?
સારું, વાર્ષિક રૂ. 12 ની નજીવી પ્રીમિયમ રકમ સાથે, તમે આકસ્મિક મૃત્યુ અને કાયમી અપંગતા માટે રૂ.2 લાખ સુધીનું નોંધપાત્ર કવરેજ મેળવી શકો છો. આ યોજના તમારા માટે કેવી રીતે ફાયદાકારક બની શકે છે તે જાણવા માટે તેમાં સામેલ સુવિધાઓ અને ફાયદાઓ તપાસો.
PMSBYની વિશેષતાઓ અને ફાયદા
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના અથવા PMSBY કવરેજ રજૂ કરવાનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય હેલ્થ કટોકટીના કિસ્સામાં સમાજના ઓછી આવક ધરાવતા વર્ગને મદદ કરે છે. જો તમે વિચારી રહ્યાં હોવ કે આ યોજના પસંદ કરવી કે નહીં, તો સ્કીમ દ્વારા આપવામાં આવેલ નીચેના ફાયદા જાણો:
- પોલિસીની વિશેષતાઓ અનુસાર, ક્લેમની રકમ ઈન્શ્યુરન્સધારક વ્યક્તિના પરિવારના સભ્યોને મળે છે અને તે નોમિનીને તેના તમામ ફાયદા મળશે.
- જો તમે વધારાની જવાબદારીઓ દૂર કરવાનું નક્કી કરો છો તો તમને પોલિસી બંધ કરવાની સ્વતંત્રતા મળે છે.
- આવી પોલિસીઓ સાથે, તમે ટેક્સ પણ બચાવી શકો છો. આવકવેરા અધિનિયમની કલમ 80C અને કલમ 10(10D) હેઠળ, કપાત અને રૂ. 1 લાખની ઈન્શ્યુરન્સવાળી રકમ બંને પર કર મુક્તિ ઉપલબ્ધ છે.
- અન્ય ઈન્શ્યુરન્સ પૉલિસીઓની સરખામણીમાં આ પૉલિસી મોટી રકમ વસૂલ્યા વિના નોંધપાત્ર કવરેજ આપે છે.
- ઓટો-ડેબિટ સુવિધા એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે તમારે તેને પૂર્ણ કરવા માટે વધારાના કલાકો પસાર કર્યા વિના દર મહિને રકમ સબમિટ કરવામાં આવે છે.
- આ યોજના સ્થાયી વિકલાંગતાના કિસ્સામાં રૂ.2 લાખ સુધીનું નાણાકીય કવરેજ પૂરું પાડે છે, જેમ કે બંને આંખોની ખોટ, હાથપગનું પુનઃપ્રાપ્ત ન થઈ શકે તેવું નુકશાન અથવા કાયમી નુકસાન. અને આંશિક વિકલાંગતાના કિસ્સામાં, વ્યક્તિ પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના જોખમ કવરેજ તરીકે રૂ. 1 લાખ સુધીનો લાભ મેળવી શકે છે.
PMSBY યોજના હેઠળ શું આવરી લેવામાં આવતું નથી?
આ યોજના આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના મોટાભાગના લોકોને મદદ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી હોવા છતાં, તેમાં મૃત્યુના કારણને લગતા પ્રતિબંધોનો ચોક્કસ સમૂહ પણ છે.
દાખલા તરીકે, જો ઈન્શ્યુરન્સધારક વ્યક્તિ આત્મહત્યા કરે છે, તો લાભાર્થી ક્લેમ માટે પાત્ર રહેશે નહીં. જો કે, હત્યાનો ભોગ બનનાર ઈન્શ્યુરન્સધારક વ્યક્તિઓના લાભાર્થીઓ આ યોજનામાંથી નાણાકીય ફાયદાનો ક્લેમ કરવા પાત્ર છે.
કુદરતી આફતો, જેમ કે પૂર, ભૂકંપ અને વધુને કારણે મૃત્યુ અથવા અપંગતા પણ આ યોજના હેઠળ આવરી લેવામાં આવે છે.
PMSBY માટે પાત્રતા માપદંડો શું છે?
અગાઉ ઉલ્લેખ કર્યો છે તેમ, જો કુટુંબના એકમાત્ર કમાતા સભ્યનું અકસ્માતે મૃત્યુ થાય અથવા કાયમી ધોરણે અક્ષમ થઈ જાય તો આ યોજના નાણાકીય કવરેજ પ્રદાન કરે છે. સરકાર દ્વારા સમર્થિત યોજના ઓફર કરે છે આ દોષરહિત ફાયદાનો ઉપયોગ કરવા માટે, તમારે PMSBY પાત્રતા માપદંડો જાણવું જોઈએ અને જો તમે તેને પૂર્ણ કરી શકો.
અહીં આ તપાસો
- PMSBY વય મર્યાદા સંબંધિત અમુક સૂચનાઓ છે. 18-70 વર્ષની વયના લોકો આ વિશિષ્ટ યોજના માટે પાત્ર હશે.
- સામાન્ય રીતે, તમામ પર્સનલ બેંક ખાતા ધારકો (બંને સંયુક્ત અને એકલ ખાતા) આ યોજના માટે અરજી કરી શકે છે. જો કે, જેઓ બહુવિધ બેંકોમાં એકથી વધુ બેંક ખાતા ધરાવતા હોય તેઓ ફક્ત એક ખાતા દ્વારા અરજી કરી શકે છે.
- સંયુક્ત ખાતા ધારકોના કિસ્સામાં, બંને ખાતાધારકોને આ યોજનાની વિશેષતાઓનો લાભ મળશે.
- ભારતની બહાર રહેતા લોકો પણ આ યોજના માટે અરજી કરી શકે છે; જો કે, ક્લેમની પ્રક્રિયા દરમિયાન, નોમિનીને માત્ર ભારતીય ચલણમાં જ ભંડોળ પ્રાપ્ત થશે.
પ્રીમિયમની રકમ કેટલી છે?
દરેક પોલિસીધારકે વાર્ષિક રૂ.12 ચૂકવવાના હોય છે, જ્યાં રકમ લિંક કરેલ બેંક ખાતામાંથી ઓટો-ડેબિટ થાય છે. વધુ લોકોને આ યોજના પસંદ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે સરકારે આ નજીવી રકમ ફાળવી છે.
PMSBY માટે વિગતવાર દસ્તાવેજીકરણ અને ફોર્મ ભરવાની પ્રક્રિયા
મોટાભાગની સરકાર-સમર્થિત યોજનાઓ હળવા દસ્તાવેજીકરણ પ્રક્રિયાને અનુસરતી હોવા છતાં, તમારે હજી પણ આ વિશિષ્ટ પહેલ હેઠળ ફાયદા માટે અરજી કરતી વખતે મૂળભૂત કાગળ પૂર્ણ કરવાની જરૂર છે. નીચે આપેલા કેટલાક જરૂરી દસ્તાવેજો છે -
- PMSBY અરજી ફોર્મ ભરો અને પસંદ કરેલ નોમિની વિશે વિગતવાર માહિતી સહિત નામ, આધાર નંબર, સંપર્ક વિગતો જેવી તમામ જરૂરી વિગતો પ્રદાન કરો.
- જો કે તમે પહેલાથી જ તમારી આધાર વિગતો અરજી ફોર્મ સાથે સબમિટ કરી રહ્યાં છો, જો તમારી કાર્ડ વિગતો તમારા બેંક ખાતા સાથે લિંક ન હોય તો તમારે તેની એક નકલ પણ પ્રદાન કરવાની જરૂર છે.
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના માટે રજીસ્ટ્રેશન પ્રક્રિયા શું છે?
તમે SMS અને ઈન્ટરનેટ બેન્કિંગ બંને સુવિધાઓનો ઉપયોગ કરીને આ ચોક્કસ પોલિસી માટે રજીસ્ટ્રેશન કરાવી શકો છો. પહેલીવાર ઉપયોગ કરવા માટે તમે કેવી રીતે અરજી કરી શકો છો તે અહીં છે:
- સ્ટેપ 1: તમે સુવિધાને સક્રિય કરવા માટે ઑન-બોર્ડિંગ સંસ્થાના ટોલ-ફ્રી નંબર પર ફક્ત ટેક્સ્ટ મોકલી શકો છો.
- સ્ટેપ 2: સક્રિયકરણ SMS તમને મોકલવામાં આવશે; તે ટેક્સ્ટનો જવાબ 'PMSBY Y' સાથે આપો.
- સ્ટેપ 3: તમને રસીદ સ્વીકારતો બીજો સંદેશ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે, અને તે રીતે રજીસ્ટ્રેશન પૂર્ણ થાય છે.
SMS દ્વારા PMSBY રજીસ્ટ્રેશન પ્રક્રિયા ઉપરાંત, તમે થોડી સેકંડમાં તેને પૂર્ણ કરવા માટે ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ સુવિધાનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો. તમારે આ કરવાનું રહેશે:
- સ્ટેપ 1: તમારી પસંદ કરેલી નાણાકીય સંસ્થાના નેટ બેંકિંગ ખાતામાં લોગિન કરો અને ઇન્શ્યુરન્સ વિકલ્પ પર ક્લિક કરો.
- સ્ટેપ 2: PMSBY ના પ્રીમિયમ માટે ચુકવણી કરવા માટે તમે ઉપયોગ કરવા માંગો છો તે એકાઉન્ટ પસંદ કરો.
- સ્ટેપ 3: ખાતરી કરતા પહેલા બધી વિગતો તપાસવાની ખાતરી કરો અને પછી પુષ્ટિકરણ રસીદ ડાઉનલોડ કરો.
આ સરળ રજીસ્ટ્રેશન પ્રક્રિયા ઉપરાંત, ક્લેમની પતાવટ પ્રક્રિયા પણ એટલી જ સરળ અને સબસ્ક્રાઇબર ફ્રેન્ડલી છે.
PMSBY યોજના હેઠળ ક્લેમ વધારવાની પ્રક્રિયા શું છે?
જો આવી કમનસીબ ઘટનાઓ બને, તો લાભાર્થી PMSBY યોજના સામે ક્લેમ કરવા માટે નીચે દર્શાવેલ પ્રક્રિયાને અનુસરી શકે છે.
- સ્ટેપ 1: જ્યાંથી આ પોલિસી ખરીદવામાં આવી છે તે ઈન્શ્યુરન્સદાતાનો સંપર્ક કરીને પ્રારંભ કરો.
- સ્ટેપ 2: સામાન્ય રીતે, ઈન્શ્યુરન્સ કંપની તમને નામ, હોસ્પિટલની વિગતો, સંપર્ક માહિતી વગેરે જેવી વિગતો આપવા માટે ક્લેમ ફોર્મ ભરવાનું કહેશે. ફોર્મ જનસુરક્ષા વેબસાઇટ પર પણ ઉપલબ્ધ છે; તમે તેને ખાલી ડાઉનલોડ કરીને ભરી શકો છો.
- સ્ટેપ 3: સહાયક દસ્તાવેજોની સૂચિ તપાસો જે તમારે ફોર્મ સાથે સબમિટ કરવાની જરૂર છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, તે કાં તો મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર અથવા અપંગતા પ્રમાણપત્ર ઈન્શ્યુરન્સ કંપનીઓ માંગે છે.
- સ્ટેપ 4: વિગતોની પુષ્ટિ કર્યા પછી, ઈન્શ્યુરન્સ કંપની ક્લેમની રકમ લિંક કરેલ બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરશે અને ક્લેમની પતાવટ કરશે.
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના (PMSBY) Vs પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ ઈન્શ્યુરન્સ યોજના (PMJJBY)
આ બંને સરકાર સમર્થિત યોજનાઓનો ઉદ્દેશ્ય આર્થિક રીતે અશક્ત વ્યક્તિઓને મદદ કરવાનો છે, ખાસ કરીને જ્યારે પરિવારનો એકમાત્ર કમાતા સભ્ય મૃત્યુ પામે છે. જો કે, કેટલાક તફાવતો પણ છે, ઉદાહરણ તરીકે:
ધ્યાનમાં લેવાના પરિબળો | પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ ઈન્શ્યુરન્સ યોજના (PMJJBY) | પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના (PMSBY) |
યોજનાનો પ્રકાર | તે લાઈફ ઈન્શ્યુરન્સ સ્કીમ છે | તે એક આકસ્મિક ઈન્શ્યુરન્સ સ્કીમ છે |
વાર્ષિક પ્રીમિયમ રકમ | વ્યક્તિ દીઠ રૂ.330 | સભ્ય દીઠ રૂ.12 |
કવરેજ પ્રકાર | પોલિસીધારકને લાઈફ ઈન્શ્યુરન્સ કવરેજ પૂરું પાડે છે | પોલિસીધારકને આકસ્મિક કવરેજ આપે છે |
વય મર્યાદા | 18 થી 50 વર્ષ વચ્ચે | PMSBY વય મર્યાદા 18 થી 70 વર્ષની વચ્ચે છે |
પ્રીમિયમ ચુકવણીની મહત્તમ ઉંમર | સામાન્ય રીતે, તે 50 વર્ષ સુધી છે; જો કે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તેને 55 વર્ષ સુધી વધારી શકાય છે. | 70 વર્ષ સુધીની વ્યક્તિઓએ પ્રીમિયમ સહન કરવું જરૂરી છે. |
ફાયદા | આ યોજનાના એકમાત્ર લાભમાં ઈન્શ્યુરન્સધારક વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય તો રૂ.2 લાખ સુધીના નાણાકીય કવરેજનો સમાવેશ થાય છે. | જો પોલિસીધારકનું અકસ્માતમાં મૃત્યુ થાય છે, તો નોમિનીને આ પોલિસી હેઠળ રૂ. 2 લાખ સુધીનો લાભ મળે છે. તેવી જ રીતે, જો ઈન્શ્યુરન્સધારક વ્યક્તિ કાયમી અપંગતાથી પીડાય છે, તો યોજના હેઠળ રૂ. 2 લાખનો લાભ મેળવી શકાય છે. કાયમી આંશિક વિકલાંગતા, રૂ.1 લાખ મેળવી શકાય છે. |
PMSBY માં સહભાગી બેંકોની યાદી
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના યોજના સાથે જોડાયેલી તમામ બેંકો અહીં છે:
- અલ્હાબાદ બેંક
- બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
- બેંક ઓફ મહારાષ્ટ્ર
- એક્સિસ બેંક
- ભારતીય મહિલા બેંક
- કેનેરા બેંક
- ફેડરલ બેંક
- કોર્પોરેશન બેંક
- સેન્ટ્રલ બેંક
- દેના બેંક
- એચડીએફસી બેંક
- આઈડીબીઆઈ બેંક
- ઇન્ડસ્લેન્ડ બેન્ક
- કેરળ ગ્રામીણ બેંક
- કોટક બેંક
- આઈસીઆઈસી બેંક
- વિજયા બેંક
- પંજાબ એન્ડ સિંધ બેંક
- પંજાબ નેશનલ બેંક
- ઓરિએન્ટલ બેંક ઓફ કોમર્સ
- સ્ટેટ બેંક ઓફ હૈદરાબાદ
- સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
- યુકો બેંક
- દક્ષિણ ભારતીય બેંક
- યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
- સ્ટેટ બેંક ઓફ ત્રાવણકોર
- સિન્ડિકેટ બેંક
- યુનાઈટેડ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક હોવા છતાં, ભારત હજુ પણ બધા માટે ગુણવત્તાયુક્ત હેલ્થકેર સુનિશ્ચિત કરવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે. આરોગ્ય ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા મોટાભાગના મુખ્ય ઘટકો, જેમ કે યોગ્ય પોષણ, સલામત પાણી, મૂળભૂત સ્વચ્છતા, વગેરેની વારંવાર અવગણના કરવામાં આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના જેવી સરકાર-સંલગ્ન ઈન્શ્યુરન્સ યોજનાઓના આગમનથી લોકોને નોંધપાત્ર નુકસાન પછી આવી પરિસ્થિતિઓને સંભાળવામાં મદદ મળી છે.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના યોજનાનું રિન્યુંવલ કેવી રીતે કરવું?
યોજનાના ધોરણો મુજબ, ફાયદા અને કવરેજનો ઉપયોગ 1લી જૂનથી 31મી મે સુધીના માત્ર એક વર્ષના સમયગાળા માટે કરી શકાય છે. તે પછી, ફાયદાનો આનંદ માણવાનું ચાલુ રાખવા માટે દર વર્ષે 31મી મેના રોજ અથવા તે પહેલાં PMSBY રિન્યુંવલ ફરજિયાત છે.
ઓટો-ડેબિટ સુવિધા સાથે, તમારા લિંક કરેલ બેંક ખાતામાંથી પ્રીમિયમની રકમ આપમેળે કપાઈ જાય છે. જો કે, ઓટો-ડેબિટ સુવિધાને સક્ષમ કરવા માટે, યોજનામાં જોડાતા પહેલા ફાળવેલ સમય સુધીમાં તમારી ઓટો-ડેબિટ સંમતિ આપવાની ખાતરી કરો.
શું PMSBY યોજના સારવાર અથવા હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાના શુલ્ક માટે નાણાકીય કવરેજ પ્રદાન કરે છે?
ના. આ વિશિષ્ટ યોજના હેઠળ, એકસાથે માત્ર આકસ્મિક મૃત્યુ અને અપંગતાના કિસ્સામાં જ આપવામાં આવશે.
જો હું એક વર્ષ પછી સ્કીમ બંધ કરવાનું નક્કી કરું, તો શું હું બે વર્ષ પછી ફરી જોડાઈ શકીશ?
હા, તમે ગમે ત્યારે ફરી જોડાઈ શકો છો. આ સંદર્ભે કોઈ નિયંત્રણો નથી.
પોલિસી સર્ટિફિકેટ કેવી રીતે ડાઉનલોડ કરવું?
તમારૂં બચત ખાતું હોય તે બેંકનો સંપર્ક કરો જેના દ્વારા તમે PMSBY યોજના માટે રજીસ્ટ્રેશન કર્યું છે. તમે બેંકના ઓનલાઈન પોર્ટલનો ઉપયોગ કરીને પોલિસી સર્ટિફિકેટ ડાઉનલોડ કરી શકો છો અથવા તેમને સીધા જ તમને મેઈલ કરવા માટે કહી શકો છો.
શું ક્લેમ માટે અરજી કરતી વખતે મારે એફઆઈઆર સબમિટ કરવાની જરૂર છે?
તે ફક્ત પોલિસીધારકને કયા પ્રકારના અકસ્માતનો સામનો કરવો પડ્યો છે તેના પર આધાર રાખે છે. દાખલા તરીકે, કાર અકસ્માતના કિસ્સામાં, પોલીસ એફઆઈઆર સબમિટ કરવી જરૂરી છે. બીજી બાજુ, જો વ્યક્તિ ઝાડ પરથી પડી જાય અને તેને કાયમી અપંગતા આવે તો આવા દસ્તાવેજોની જરૂર નથી. જો કે, આવા કેસોમાં હોસ્પિટલના રેકોર્ડ કામમાં આવે છે.
PMSBY કસ્ટમર કેર નંબર કયા છે?
1800-180-1111/1800-110-001 એ ટોલ-ફ્રી નંબર છે જેનો ઉપયોગ તમે પોલિસીને સક્રિય કરવા માટે કરી શકો છો. જો તમે રાજ્ય મુજબ કસ્ટમર કેર નંબર શોધી રહ્યા છો, તો જનસુરક્ષાની વેબસાઇટ પર જોઈ શકો છો.