फॉर्म 26AS चे नेचर आणि वापर या बाबतीत प्रेवलंट कन्फ्युजन आहे . अनेकांचा असा विश्वास आहे की हा टॅक्सेशनचा एक अतिरिक्त प्रकार आहे जो व्यक्तींना सहन करावा लागतो, तर प्रत्यक्षात, हे सर्व टॅक्स-रिलेटेड माहिती असलेले कॉन्सोलीडेटेड अॅन्युअल स्टेटमेंट आहे.

IT ई-फाइलिंग पोर्टलवर पॅन लॉन्च करून व्यक्ती सहजपणे फॉर्म 26AS डाउनलोड आणि पाहू शकतो.

किंबहुना, माहितीचे काही अॅडिशनल पिसेस आहेत जे तुम्हाला माहित असणे आवश्यक आहे!

2020 च्या सुरुवातीला, इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंटने फॉर्म 26AS च्या अॅन्युअल इन्फॉर्मेशन स्टेटमेंटमध्ये बदल केले. आता, त्यात स्पेसिफाइड मॉनिटरी ट्रान्झॅक्शन, टॅक्स पेमेंट, टॅक्सपेअरनी पूर्ण केलेल्या कार्यवाही, डिमांड आणि रिफंड डिटेल्स, टीडीएस/TCS डिटेल्ससह डेटा आहे..

तुमचा आयटीआर फाइलिंग करण्यापूर्वी, तुमच्या खात्यात जमा केलेली टॅक्स अमाऊंट तपासण्यासाठी तुम्ही एकदा स्टेटमेंटमधून जाणे आवश्यक आहे. आता तुम्हाला आयटीआर फॉर्म 26AS चा अर्थ काय आहे हे समजले असेल, चला ते अॅक्सेस करण्याचा आणि आवश्यक माहिती मिळवण्याचा सर्वात सोपा मार्ग पाहूया.

तुम्ही 26AS ऑनलाइन पाहू शकता याचे दोन मार्ग आहेत -

• तुम्ही नेट बँकिंग सुविधेचा वापर करू शकता, जिथे तुमचे बँक खाते तुमच्या पॅनशी लिंक असेल. या संदर्भात, तुमची बँक एनएसडीएल सह रजिस्टर्ड आहे का आणि अशा सुविधा देते का हे तुम्ही चेक करा.
• तुम्ही इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंटची ई-फाइलिंग वेबसाइट देखील युज करू शकता आणि पॅनसह फॉर्म 26AS, बर्थ डेट किंवा इनकॉर्पोरेशनची डेट इत्यादी पाहू शकता.

तुम्हाला तुमच्या अॅन्यूअल इन्फॉरमेशन स्टेटमेंटची एक कॉपी ठेवायची आहे? ते डाउनलोड करण्यासाठी खाली मेंशन केलेल्या प्रक्रियेचे अनुसरण करा.

स्टेप 1: स्वतः रजिस्टर्ड होण्यासाठी इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंटच्या ई-फिलिंग पोर्टलला भेट द्या आणि प्रोसेस सुरू करा.

स्टेप 2: पुढे, तुमचा वापरकर्ता आयडी (आधार किंवा पॅन) एंटर करा. आता कन्फर्म सेक्युअर अॅक्सेस करण्यासाठी दिलेला चेक बॉक्स सिलेक्ट करा आणि पासवर्ड एंटर करा.

स्टेप 3: मेनूमधून 'ई-फाइल' सिलेक्ट करा. ड्रॉपडाउनमधून 'इन्कम टॅक्स रिटर्न' आणि नंतर 'व्ह्यू फॉर्म 26AS' पर्यायावर क्लिक करा.

स्टेप 4: पुढे, एक डिस्क्लेमर पॉप अप होईल, ज्यामध्ये तुम्हाला थर्ड- पार्टीच्या वेबसाइटवर (TRACES पोर्टल) रीडायरेक्ट केल्याचे मेंशन केले जाईल, म्हणून तुम्हाला पुढे जाण्यासाठी कन्फर्म करणे आवश्यक आहे. आता, प्रोसेस पूर्ण करण्यासाठी येथे अॅसेसमेंट इयर आणि फॉरमॅट निवडा.

तुम्हाला ते ऑनलाइन पहायचे असल्यास, HTML फॉरमॅट चूस करा. तुम्हाला TRACES वेबसाइटवरून 26AS डाउनलोड करायचे असल्यास आणि नंतर तुम्हाला टॅक्स क्रेडिट स्टेटमेंटच्या डिफ्रंट पार्ट्समधून जायचे असल्यास, PDF म्हणून फॉरमॅट लिव्ह करा.

फॉर्म 26AS मध्ये A पासून H पर्यंत एकूण 8 पार्ट्स आहेत आणि त्यापैकी प्रत्येक पार्ट पर्टिक्युलर टॅक्स कंपोनंटशी डील करतो. जसे की;

पार्ट 1: स्रोतावर (टीडीएस) डीडक्ट केलेल्या टॅक्सचे डिटेल्स

जेव्हा तुम्ही TRACES वेबसाइटवर फॉर्म 26AS पाहता तेव्हा तुम्हाला पेन्शनचे इन्कम, सॅलरी, इंटरेस्टचे इन्कम इत्यादीवरील टीडीएस संबंधित सर्व माहिती मिळते. हे कलेक्शन अकाउंट नंबर (TAN) सह टॅक्स डिडक्शनचे डिटेल्स आणि किती टीडीएसची ठेव ठेवली आणि वजा केले हे देखील दर्शवते.

पार्ट 2: स्रोत 15G आणि 15H वर टॅक्स डिडक्शनचे डिटेल्स

फॉर्म 15G आणि 15H हे स्व-घोषणा फॉर्म आहेत ज्यांचा वापर टॅक्सपेअरना दिलासा देऊन त्यांचे टोटल इन्कम टॅक्सेबल लिमिटपेक्षा कमी असल्यास विशिष्ट प्रकारच्या इन्कमवर टॅक्स डिडक्शन (टीडीएस) टाळण्यासाठी केला जातो.

पार्ट 3: सेक्शन 194B चे प्रोव्हिसो ते सेक्शन 194B/प्रथम प्रोव्हिसो ते सेक्शन 194R चे सब-सेक्शन (1) पर्यंतच्या ट्रान्झॅक्शन्सचे डिटेल्स/ सेक्शन 194S च्या सब-सेक्शन (1) च्या तरतुदी

पार्ट 4: सेक्शन 194IA अंतर्गत इममुव्हेबल मालमत्तेच्या सेलवर टॅक्स डीडक्टचे डिटेल्स

फॉर्म 26AS च्या या सेक्शनमध्ये मालमत्ता खरेदी करताना तुम्ही डीडक्ट केलेल्या आणि ठेव ठेवलेल्या टीडीएसशी संबंधित माहिती आहे.

पार्ट 5: फॉर्म-26QE (आभासी डिजिटल अॅसेटच्या सेलरसाठी) नुसार सेक्शन 194S च्या सब-सेक्शन (1) च्या प्रोव्हिसोच्या अंतर्गत ट्रान्झॅक्शन्सचे डिटेल्स

सेक्शन 26QE नुसार सेक्शन 194S च्या सब-सेक्शन (1) च्या प्रोव्हिजन अंतर्गत ट्रान्झॅक्शन्स, विशेषत: आभासी डिजिटल अॅसेटच्या सेलरशी संबंधित आहेत ज्यांना अशा मालमत्ता ट्रान्सफर करताना प्रीस्क्राइब रेटने टीडीएस डीडक्ट करणे रीक्वायर आहे.

पार्ट 6: स्त्रोतावर कलेक्ट केलेल्या टॅक्सचे डिटेल्स (TCS)

या पार्टमध्ये सेलरने विकलेल्या विशिष्ट उत्पादनांच्या TCS संबंधी माहिती आहे. TCS हा मुळात इन्कम टॅक्स आहे जो सेलर हा पेयर किंवा बायरकडून स्पेसिफाइड गुड्सच्या सेलवर कलेक्ट करतो. तर, तुम्हाला या पार्टमध्ये टॅक्स कलेक्टर्सचे डिटेल्स, कलेक्ट केलेला टोटल टॅक्स, पे केलेली टोटल अमाऊंट इत्यादी माहिती मिळेल.

पार्ट 7: पेड रिफंड डिटेल्स

या पार्टमध्ये टॅक्सपेअरना मिळालेल्या टॅक्स रिफंडच्या (असल्यास) डिटेल्स आहेत. याव्यतिरिक्त, ज्यामध्ये तो पर्टिक्युलर रिफंड केला गेला त्या अॅसेसमेंट इयरची माहिती देखील त्यात आहे. यामध्ये इतर डिटेल्ससह भरलेली अमाऊंट, पेमेंटचा मोड आणि तारीख यांचा समावेश होतो.

पार्ट 8: 194IA/ 194IB /194M/194S (बायरसाठी/ मालमत्तेचा टेनंट/व्यक्ती जो कंत्राटदार किंवा व्यावसायिकला पेमेंट करतो/आभासी डिजिटल अॅसेटचा बायर) स्त्रोतावर डीडक्ट केलेल्या टॅक्सचे डिटेल्स

सेक्शन 194IA, 194IB, 194M, आणि 194S अंतर्गत स्त्रोतावर टॅक्स डीडक्ट करताना (टीडीएस) टॅक्सपेअरच्या डिफ्रंट कॅटेगरींना अॅप्लीकेबल आहे, जसे की मालमत्ता बायर्स/टेनंट्स, कंत्राटदार/व्यावसायिकांना पेमेंट करणार्‍या व्यक्ती आणि आभासी डिजिटल अॅसेटचे बायर्स, टॅक्स कंपिलिअन्स आणि कलेक्शन इन्शुअर करणे.

पार्ट 9: फॉर्म 26QE (आभासी डिजिटल अॅसेटच्या बायरसाठी) नुसार सेक्शन 194S च्या सब-सेक्शन (1) च्या प्रोव्हिसो अंतर्गत ट्रान्झॅक्शन्स/डिमांड पेमेंटचे डिटेल्स

फॉर्म 26QE नुसार सेक्शन 194S च्या सब-सेक्शन (1) च्या प्रोव्हिसोनुसार ट्रान्झॅक्शन्स/डिमांड पेमेंट आभासी डिजिटल अॅसेटच्या बायर्सना लागू होतात ज्यांना असे पेमेंट करताना प्रीस्क्राइब रेटने टीडीएस डीडक्ट करून घेणे रीक्वायर आहे.

पार्ट 10: टीडीएस/TCS डिफॉल्ट* (स्टेटमेंट्सची प्रोसेसिंग)

टीडीएस/TCS डिफॉल्ट म्हणजे सबमिट केलेल्या टॅक्स डिडक्शन किंवा कलेक्शन स्टेटमेंटमध्ये विसंगती किंवा त्रुटींचा संदर्भ आहे ज्यामध्ये शॉर्ट डिडक्शन, इंटरेस्ट पेमेंट डिफॉल्ट, लेट फाइलिंग फी इ. येथे तुम्हाला टॅक्स डिफॉल्ट्सबद्दल माहिती मिळेल. तसेच, तुम्हाला स्टेटमेंटच्या प्रोसेसिंग संबंधित डिफॉल्ट, सेक्शन 234E अंतर्गत लेट फी इत्यादींबद्दल डिटेल्स सापडतील. पॅन क्रमांक द्वारे फॉर्म 26AS डाउनलोड करण्याचा सल्ला दिला जातो आणि डीडक्टरशी कॉन्टॅक्ट करण्यासाठी एक कॉपी ठेवा आणि तुम्हाला काही विसंगती आढळल्यास क्लेरिफिकेशन घ्या.

CBDT (डायरेक्ट टॅक्सेसचे सेंट्रल बोर्ड) द्वारे सादर केलेल्या फॉर्म 26AS फाइलिंगमध्ये तुम्हाला काही नवीन चेंजेस आढळू शकतात. ते चेक करा!

• फॉर्म 26AS मध्ये शेअर्सची खरेदी, क्रेडिट कार्ड पेमेंट, परकीय चलन, वस्तू आणि सेवांचे कॅश पेमेंट इत्यादींसह सर्व प्रकारच्या व्यवहारांची कॉम्प्रिहेन्सिव्ह माहिती असेल.
• जेव्हा तुम्ही पॅनसह फॉर्म 26AS पाहता तेव्हा सर्व टॅक्सपेअरचा मोबाईल क्रमांक, आधार क्रमांक, ईमेल आयडी इ. आढळू शकतात.
• हा लाइव्ह 26AS फॉर्म असणार आहे, जो दर 3 महिन्यांनी अपडेट होतो.

या सर्व चेंजेसमागील मुख्य उद्देश टॅक्स फाइलिंगच्या सिस्टममध्ये ट्रान्स्परन्सी इस्टॅब्लिश करणे हे आहे. अशा आर्थिक माहितीवर टॅब ठेवल्याने आयटीआर फाइलिंग करताना विसंगती टाळणे सोपे होते.

आता ई-फायलिंग पोर्टल लाँच केल्याने इन्कम टॅक्स फॉर्म 26AS डाउनलोड करण्याची प्रोसेस अधिक सोपी झाली आहे, तुम्ही काही मिनिटांत तुमचे टॅक्स दायित्व, ट्रान्झॅक्शन्स डिटेल्स इत्यादी चेक करू शकता.