फंडच्या स्वरूपात गरजूंना मदतीचा हात पुढे करणे ही एक उदात्त कृती आहे. या धर्मादाय कार्याला पाठिंबा देण्यासाठी सरकारने सेक्शन 80G अंतर्गत कोणत्याही धर्मादाय संस्थेला दिलेल्या देणगीवर टॅक्स सूट दिली आहे.

या स्कीममध्ये लिमिटसह काही देणग्यांवर 100% डीडक्शन देखील दिले जाते.

या स्कीमबद्दल आणि त्याच्या फाइलिंग स्टेप्सबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी वाचन सुरू ठेवा.

सेक्शन 80 G मध्ये रिलीफ फंड किंवा धर्मादाय कारणांसाठी खर्च केलेल्या फंडवर लागू होणारी टॅक्स सूट परिभाषित केली आहे. इन्कम टॅक्स अॅक्टच्या सेक्शन 80 G अंतर्गत टॅक्सपेअर्स लागू डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात.

तथापि, व्यक्तींना हे माहित असणे आवश्यक आहे की ही सूट विशिष्ट सेक्शनसह येते. प्रत्येक देणगी लागू डीडक्शनच्या कक्षेत येत नाही.

या सेक्शननुसार एखादी संस्था, व्यक्ती, उपक्रम इत्यादी क्लेम करू शकतील अशा विहित फंड अंतर्गत डीडक्शनची परवानगी आहे. त्यांना ड्राफ्ट, चेक किंवा रोख रकमेद्वारे देणग्या द्याव्या लागतात.

हे एखाद्या व्यक्तीच्या धर्मादाय कारवाईच्या क्लेमला पुष्टी देईल. मात्र, ही देणगी रोख स्वरूपात दिल्यास ती दोन ₹2,000 पेक्षा अधिक असावी. त्यामुळे 80 G डीडक्शनस पात्र ठरण्यासाठी रोख रकमेव्यतिरिक्त अन्य मार्गाने ₹2,000 पेक्षा अधिक देणगी द्यावी. यापूर्वी रोख व्यवहारांसाठी ही मर्यादा ₹10,000 रुपये होती.

आर्थिक वर्ष 2017-18 पासून सेक्शन 80 G डीडक्शन अंतर्गत हा नियम लागू झाला. त्यामुळे सूटसाठी पात्र ठरण्यासाठी संस्थांनी धनादेश किंवा ड्राफ्टच्या स्वरूपात असे योगदान द्यावे.

इन्कम टॅक्स अॅक्टच्या सेक्शन 80G अन्वये साहित्य, अन्न, कपडे, पुस्तके, औषधे इत्यादी प्रकारच्या देणग्यांवरील टॅक्स डीडक्शनची परवानगी सरकार देत नाही.

सेक्शन 80 जी अंतर्गत निर्दिष्ट केलेल्या देणग्या 100% किंवा 50% डीडक्शनला पात्र आहेत हे लोकांना माहित असले पाहिजे. अटींनुसार या डीडक्शन्सवर निर्बंध असू शकतात किंवा असू शकत नाहीत.

इन्कम टॅक्स अॅक्टच्या 80 G क्लेमसाठी पात्रतेचे निकष काय आहेत ते पाहूया.

[स्त्रोत]

व्यक्तींना हे माहित असले पाहिजे की सूट टक्केवारी अंतर्गत विविध कारणे निर्दिष्ट केली आहेत. रिटर्न फाइलिंग करण्यापूर्वी टॅक्सपेअर्स त्यांचे धर्मादाय कार्य 80 G सूट यादीत येते की नाही हे तपासू शकतात.

तांत्रिकदृष्ट्या, प्रत्येक व्यक्ती, हिंदू अविभक्त कुटुंबे आणि उद्योग (म्हणजे प्रत्येक टॅक्सपेअर्स) सेक्शन 80 जी अंतर्गत देणगीचा क्लेम करण्यास पात्र आहेत. मात्र, त्यात सरकारने घालून दिलेल्या काही नियमांचे पालन केले जाते.

एनआरआय रजिस्टर्ड किंवा विश्वासार्ह संस्थांमध्ये योगदान दिल्यास 80 जी टॅक्स फायद्याचा क्लेम देखील करू शकतात.

टॅक्स डीडक्शनच्या वेगवेगळ्या टक्केवारीत कोणते घटक पात्र ठरतात ते पाहूया.

सेक्शन 80 G अंतर्गत डीडक्शनसाठी लागू असलेल्या देणग्यांचे प्रकार

खालील तक्त्यांमध्ये 80G अंतर्गत डीडक्शनच्या कमाल लिमिट साठी पात्र देणग्यांचे प्रकार आणि टक्केवारी ची यादी आहे.

[स्त्रोत]

• नॅशनल फंड फॉर कंट्रोल ऑफ ड्रग्ज अॅब्युज
• केंद्र सरकारने स्थापन केलेला राष्ट्रीय संरक्षण फंड
• राष्ट्रीय किंवा राज्य रक्त संक्रमण परिषद
• मुख्यमंत्री रिलीफ फंड
• सार्वजनिक योगदान फंड (आफ्रिका)
• नॅशनल फाउंडेशन फॉर कम्युनिटी हार्मनी
• स्वच्छ गंगा फंड
• फंड फॉर टेक्नॉलॉजी डेव्हलपमेंट आणि अॅप्लिकेशन
• राष्ट्रीय आजार सहाय्यता फंड
• मल्टीपल डिसेबिलिटी, सेरेब्रल पाल्सी, ऑटिझम आणि मानसिक मंदता असलेल्या व्यक्तींच्या कल्याणासाठी नॅशनल ट्रस्ट.
• महाराष्ट्र मुख्यमंत्री भूकंप रिलीफ फंड
• स्वच्छ भारत कोश
• महाराष्ट्र मुख्यमंत्री रिलीफ फंड (1 ऑक्टोबर 1993 ते 6 ऑक्टोबर 1993)
• राज्यातील भूकंपग्रस्तांच्या मदतीसाठी गुजरात राज्य सरकारने स्थापन केलेला फंड
• राज्यातील भूकंपग्रस्तांच्या मदतीसाठी गुजरात राज्य सरकारने स्थापन केलेला फंड
• राष्ट्रीय सांस्कृतिक फंड
• प्रधानमंत्री अर्मेनिया भूकंप मदत फंड
• जिल्हा साक्षरता समिति
• नॅशनल चिल्ड्रेन्स फंड
• प्रधानमंत्री राष्ट्रीय रिलीफ फंड
• गरिबांना मेडिकल मदतीसाठी राज्य सरकारचा फंड
• आर्मी सेंट्रल वेल्फेअर फंड
• गुजरात भूकंपग्रस्तांच्या मदतीसाठी सेक्शन 80 G(5C) याच्या खालील संस्था, ट्रस्ट

[स्त्रोत]

• राजीव गांधी फाउंडेशन
• दुष्काळ निवारण फंड (पंतप्रधान)
• जवाहरलाल नेहरू मेमोरियल फंड
• इंदिरा गांधी मेमोरियल ट्रस्ट

पात्रतेच्या लिमिटवर कोणतेही बंधन न ठेवता ग्रॉस एकूण इन्कमवर 10% अॅडजस्टमेंट आहे.

[स्त्रोत]

• कुटुंब नियोजनाला चालना देण्यासाठी सरकार किंवा कोणत्याही अधिकृत संस्था, संघटना इत्यादींना देणग्या.
•  भारतीय ऑलिंपिक संघटना किंवा भारतातील इतर प्रतिष्ठित क्रीडा व क्रीडा संस्थेला एखाद्या कंपनीचे योगदान. भारतीय खेळांचे प्रायोजकत्व ही देखील देणगी मानली जाते.

व्यक्तींना हे माहित असले पाहिजे की टॅक्सेबल इन्कममध्ये अॅडजस्टेड ग्रॉस इन्कम सेक्शन 80G अंतर्गत डीडक्शन वगळता इतर डीडक्शन्सचा विचार करून कॅलक्युलेट केले जाते. अशा डीडक्शन्समुळे दीर्घकालीन कॅपिटल गेन्ससारख्या काही इन्कम चेही डीडक्शन होते.

[स्त्रोत]

• कोणत्याही धर्मादाय कारणासाठी सरकार किंवा स्थानिक प्राधिकरणाला दिलेली देणगी
• कोणत्याही मंदिर, चर्च, गुरुद्वारा, मशीद इत्यादींच्या दुरुस्ती व नूतनीकरणासाठी.
• अल्पसंख्याक समाजाच्या हितासाठी केंद्र सरकारने स्थापन केलेल्या कोणत्याही महामंडळाला देणगी.
• शहरे, निमशहरे आणि गावांचा विकास करण्यासाठी भारतात स्थापन केलेल्या कोणत्याही प्राधिकरणास घरे, निवास किंवा नियोजन, विकासासाठी देणगी.

मात्र, नमूद केलेली देणगी चेक, डिमांड ड्राफ्ट आदी स्वरूपात द्यावी. रोख स्वरूपात केलेले पेमेंट फायद्यांपासून मुक्त आहे.

उल्लेख केलेल्या सेक्शनचा क्लेम करण्यासाठी आवश्यक दस्तऐवज तपासून पाहूया.

[स्त्रोत]

पात्र टॅक्सपेअर्सना विनाअडथळा टॅक्स रिटर्न फाइल करण्यासाठी नमूद केलेली दस्तऐवज सादर करावे लागतील.

• स्टॅम्पड पावती : सेक्शन 80 G अंतर्गत डीडक्शनचा क्लेम करण्यासाठी व्यक्तींना अधिकृत ट्रस्टने दिलेली पावती सादर करावी लागते. या पावतीमध्ये देणगीदाराचे नाव, देणगीची रक्कम, पत्ता, ट्रस्टचे नाव आदी डिटेल असणे आवश्यक आहे.
• फॉर्म 58: 100% डीडक्शन अंतर्गत लागू असलेल्या देणग्यांना फॉर्म 58 सादर करणे आवश्यक आहे. यामध्ये एखाद्या प्रकल्पासाठी अधिकृत केलेली रक्कम, खर्च, गोळा केलेली रक्कम आदींचा डिटेलस असतात.
• ट्रस्टचा रजिस्ट्रेशन नंबर: इन्कम टॅक्स विभागाने सेक्शन 80 G अंतर्गत जारी केलेल्या ट्रस्टचा रजिस्ट्रेशन नंबर नमूद करावा लागतो.
• रजिस्ट्रेशनची वैधता: देणगीदाराने नोंदणीची तारीख वैध आहे की नाही आणि देणगीच्या दिवसासारखे आहे की नाही याचे असेसमेंट करणे आवश्यक आहे.
• 80 G प्रमाणपत्राची छायाप्रत: त्यांना पावतीसह 80 G प्रमाणपत्राची छायाप्रत सादर करावी लागेल.

वर नमूद केलेली आकडेवारी सेक्शन 80G आणि त्याशी संबंधित अनेक घटकांचे स्पष्टीकरण देते. नियम आणि अटींबद्दल अधिक माहितीसाठी लोकांनी अधिकृत वेबसाइट पहावी.