अनिवासी भारतीयांना म्हणजेच एनआरआय ना भारतात इन्कम टॅक्स भरावा लागतो, हे तुम्हाला माहिती आहे का?

केवळ निवासी भारतीयच नव्हे तर एनआरआय ही टॅक्सेशनमध्ये सिस्टम मध्ये येतात. या लेखात आम्ही एनआरआय साठी इन्कम टॅक्स, उपलब्ध डीडक्शन्स आणि सूट यावर चर्चा केली आहे. सोबत रहा!

[स्रोत]

प्रास्ताविक परिच्छेदात म्हटल्याप्रमाणे टॅक्सेशन सिस्टम मध्ये भारतातील निवासी व्यक्ती आणि अनिवासी व्यक्ती म्हणजेच एनआरआय या दोघांनाही लागू होते.

येथे निवासी व्यक्तींना जागतिक इन्कमवर टॅक्स पे करावा लागतो, म्हणजेच त्यांनी भारतात कमावले आहे किंवा भारताबाहेर हे इन्कम टॅक्सेबल आहे.

दुसरीकडे, अनिवासींसाठी भारतात कमावलेले किंवा मिळणारे इन्कम भारत टॅक्सेबल मानले जाते. एनआरआय साठी इतर देशांतून मिळणारे इन्कम भारतात टॅक्सेबल नाही.

वरील चर्चेतून वाचकांना एनआरआय ना लागू होणाऱ्या इन्कम टॅक्स च्या आधारांची थोडक्यात कल्पना येऊ शकते. आता भारतातील एनआरआय टॅक्सेशन सिस्टमच्या विविध पैलूंवर सखोल नजर टाकूया.

[स्रोत]

फॉरेन एक्स्चेंज मॅनेजमेंट अॅक्टनुसार (फेमा) एखाद्या नागरिकाने परदेशात ठराविक दिवस घालवले असतील आणि त्याकाळात तो/ती भारतात राहत नसेल तर त्याला/तिला एनआरआय मानले जाते.

भारतात प्रामुख्याने दोन अॅक्टस अनिवासी भारतीयांवर नियंत्रण ठेवतात. हे आहेत,

• दी फॉरेन एक्स्चेंज मॅनेजमेंट अॅक्ट, 1999 (फेमा)
• इन्कम टॅक्स अॅक्ट, 1961.

भारतातील एनआरआय टॅक्सेशन सिस्टमचा विचार केला तर भारताबाहेर/ जागतिक स्तरावर कमावलेले इन्कम भारतात टॅक्सेबल नसले तरी भारतातील इन्कम टॅक्सेबल असल्याची काही प्रकरणे आहेत. यामध्ये सोर्स टर्म ठेवद्वारे मिळणारी कमाई, मूलभूत लिमिटच्या पलीकडे जाणारे मालमत्ता भाडे (इन्कम टॅक्स अॅक्ट, 1961 मध्ये नमूद केल्याप्रमाणे), म्युच्युअल फंड, इन्वेस्टमेंटच्या विषमतेतून होणारा कॅपिटल गेन्स यांचा समावेश आहे. या सर्व केसमध्ये एनआरआय साठी इन्कम टॅक्स रिटर्न फाइल करणे मॅनडेटरी आहे.

या टॅक्स आकारणीनुसार मुदत ठेवी, शेअर्स आणि म्युच्युअल फंडांच्या कॅपिटल गेन्सवर मिळणाऱ्या इंटरेस्टवर सर्वाधिक रेटने टीडीएस लागू होतो. सहसा या घटनांमुळे टॅक्स रिटर्न फाइल करण्याची गरज संपते.

इतर केसमध्ये, असे होऊ शकते की एकंदर टीडीएस अनिवासी भारतीयांच्या मूलभूत टॅक्स लायबिलिटीझ मध्ये भर घालत नाही. येथे एनआरआय ना टॅक्स रिटर्न साठी क्लेम दाखल करण्यासाठी टॅक्स रिटर्न फाइल करण्याशिवाय पर्याय उरत नाही.

आता एनआरआय ची मूळ व्याख्या आणि टॅक्सेशन सिस्टम व्यक्तींना स्पष्ट झाली आहे, आपण सूट, डीडक्शन्स, टॅक्सेबल इन्कम आणि फायद्यांवर लक्ष केंद्रित करूया. चला तर मग सुरुवात करूया!

एनआरआय ना खालील प्रकारच्या इन्कमवर टॅक्स सूट उपलब्ध आहे -

• सरकारने जारी केलेले बचत प्रमाणपत्र आणि रोखे यावर मिळणारे इंटरेस्ट.
• कॅपिटल गेन्स (सेक्शन 54, 54F, and 54EC नुसार सूट).
• सूचीबद्ध इक्विटी शेअर्स आणि इक्विटी म्युच्युअल फंडांमधून दीर्घकालीन कॅपिटल गेन्स. 
• एनआरई किंवा एफसीएनआर खात्यांमधून मिळणारे इंटरेस्ट.

[स्रोत 1]

[स्रोत 2]

एनआरआय साठी इन्कम टॅक्स डीडक्शन्सचा उल्लेख अनेक आयटी अॅक्टअंतर्गत केला जातो. हे खाली दिल्याप्रमाणे आहेत:

1. सेक्शन 80C

या सेक्शननुसार, एनआरआय खालील प्रकरणांमध्ये इन्कम टॅक्स डीडक्शन्सचा क्लेम करू शकतात:

• यूलिप(ULIPs)
• एलईएसएस
• होम लोनवरील प्रिन्सिपल परतफेड
• लाइफ इन्शुरन्स पॉलिसीसाठी प्रीमियम पेमेंट
• मुलांचे शिक्षण फी पेमेंट

[स्रोत]

2. सेक्शन 80E

एनआरआय ने शैक्षणिक लोनवर इंटरेस्ट भरल्यास सेक्शन 80E अंतर्गत डीडक्शन मिळते

[स्रोत]

3. सेक्शन 80TTA

सेक्शन 80TTA अंतर्गत एनआरआय बचत खात्यावर मिळणाऱ्या इंटरेस्टवर ₹10,000 चे डीडक्शन्स मिळवू शकतात.

[स्रोत]

4. सेक्शन 80D

सेक्शन 80D अंतर्गत इन्कम टॅक्स डीडक्शन्स मिळते. येथे एनआरआय हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसीसाठी भरलेल्या प्रीमियमवर डीडक्शनचा क्लेम करू शकतात.

[स्रोत]

5. सेक्शन 80G

या सेक्शन नुसार, एनआरआय मान्यताप्राप्त धर्मादाय किंवा धार्मिक कार्यांशी संबंधित देणग्यांवरील डीडक्शन्सचा क्लेम करू शकतात.

[स्रोत]

खाली एनआरआय साठी टॅक्सेबल इन्कमची चर्चा केली आहे.

1. हाऊस मालमत्तेतून मिळणारे इन्कम

एनआरआय साठी भारतात असलेल्या मालमत्तेतून मिळणारे कोणतेही इन्कम आयटी अॅक्टनुसार टॅक्सेबल आहे. येथे टॅक्स कॅलक्युलेशन प्रोसेस भारतीय नागरिकांप्रमाणेच नियमांचे पालन करते. नेमकेपणाने सांगायचे तर एनआरआय ना खालील फायदे मिळू शकतात,

• मालमत्ता टॅक्सवर डिडक्शन
• होम लोनच्या केसमध्ये इंटरेस्ट डिडक्शन
• आयटी अॅक्टच्या सेक्शन 80C अंतर्गत होम लोनच्या मूळ रकमेवर डीडक्शन्स मिळते. यासोबतच मालमत्ता खरेदीवर मुद्रांक शुल्क आणि रजिस्ट्रेशन चार्जेसवर डीडक्शन मिळते.

[स्रोत]

• एनआरआय 30% स्टँडर्ड डिडक्शन क्लेम करू शकतात.

[स्रोत]

2. सॅलरीपासून इन्कम

एनआरआय ची सॅलरी दोन स्थितीत टॅक्सेबल आहे. हे आहेत,

• स्थिति 1: येथे एखाद्या एनआरआय ला भारतातील सॅलरी थेट भारतीय बँक खात्यात जमा झाला तर तो एनआरआय साठी इन्कम टॅक्स नियमांनुसार टॅक्सेबल असेल. जेव्हा त्या एनआरआय च्या वतीने इतर कोणाला इन्कम मिळते तेव्हा ही स्थिति दुसऱ्या परिस्थितीत लागू होते. 
• स्थिति 2: या स्थितिनुसार, जर एखाद्या एनआरआय ला भारतात दिलेल्या सेवांसाठी सॅलरी मिळत असेल तर ते भारतातील टॅक्सेबल इन्कम मानले जाईल.

या दोन्ही केसेस एनआरआय साठी लागू असलेल्या इन्कम टॅक्स स्लॅबचे अनुसरण करतात.

3. इतर [स्रोत]ांमधून इन्कम

भारतातील [स्रोत]ातून मिळणारे इन्कम (मुदत ठेव आणि बचत खात्यावरील इंटरेस्ट) टॅक्सेबल आहे.

4. कॅपिटल गेन्समधून इन्कम

भारतातील कॅपिटल मालमत्ता ट्रान्सफर करून मिळणारे कोणतेही इन्कम टॅक्सेबल असेल.

इन्कम टॅक्स फाइल केल्याने एनआरआय ला अनेक फायदे मिळतात. हे आहेत,

• इन्कम टॅक्स अॅक्टनुसार एनआरआय ना देशातील बँक ठेवींवर मालमत्ता टॅक्समधून सूट मिळते.
• एनआरई आणि एफसीएनआर खात्यांद्वारे दिल्या जाणाऱ्या भेटवस्तू भारतात गिफ्ट टॅक्स मुक्त आहेत.

एनआरआय साठी इन्कम टॅक्समधील डीडक्शन्स आणि सूटबद्दल जाणून घेतल्यानंतर, संबंधित व्यक्ती पुढील भागात चर्चा केलेल्या स्टेप्स प्रमाणे मार्गदर्शकाचे अनुसरण करू शकतात.

सर्वप्रथम, अनिवासी भारतीयांनी दरवर्षी राहण्याचा अधिकार निश्चित केला पाहिजे जो ते भारतात किती दिवस राहिले आहेत यावर आधारित आहे. त्यानंतर फॉर्म 26 AS नुसार टॅक्स रिटर्न्सवर भरलेल्या टीडीएस ची तुलना करा आणि टॅक्सेबल इन्कम आणि टॅक्स लायबिलिटीझचे मूल्यांकन करा.

[स्रोत]

एनआरआय च्या इन्कमवर परदेशात आणि भारतात टॅक्स आकारला जात असेल तर त्यांना डीटीएए (डबल टॅक्सेशन ट्रीटी ) अंतर्गत सूट मिळू शकते. एनआरआय साठी योग्य आयटीआर फॉर्म फाइल करून प्रोसेस सुरू करा.

त्यानंतर आयटीआर दाखल करणाऱ्या अनिवासी भारतीयांना त्यांच्या बँक खात्याचा डिटेल्स नमूद करणे आवश्यक आहे. ज्यांचे भारतात खाते आहे त्यांना ऑफशोर बँक खात्यांचा डिटेल्स सांगण्याची आवश्यकता नाही. ज्यांचे भारतात खाते नाही, ते त्यांच्या ऑफशोर बँक खात्याचा डिटेल्स देऊ शकतात. आयटीआर मध्ये मालमत्ता आणि लायबिलिटीझ आदींशी संबंधित माहिती देणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे.

आयटीआर अपलोड झाल्यानंतर 30 दिवसांच्या आत त्यासंदर्भातील व्हेरीफिकेशन करणे आवश्यक आहे.

[स्रोत]

ऑफलाइन प्रोसेसेस

• स्टेप-1- आयटीआर फॉर्म गोळा करा आणि आवश्यक माहितीसह भरा.
• स्टेप-2- पोचपावती फॉर्मसह फॉर्म इन्कम टॅक्स ऑफिसरकडे सबमिट करा. इन्कम टॅक्स रिटर्न आणि फाइलिंग भारताबाहेरील अधिकृत व्यक्तीकडून व्हेरीफिकेशन आणि सत्यापित करणे आवश्यक आहे.

वरील सेक्शन्समध्ये एनआरआय साठी इन्कम टॅक्सच्या विविध पैलूंविषयी सविस्तर माहिती देण्यात आली आहे. डिटेल्स काळजीपूर्वक वाचा आणि टॅक्सेबल इन्कम असल्यास इन्कम टॅक्स रिटर्नसाठी अर्ज करा.