ફોર્મ 26AS નો પ્રકાર અને ઉપયોગ અંગે મૂંઝવણ છે. ઘણા માને છે કે તે ઈન્કમટેક્ષનું એક વધારાનું સ્વરૂપ છે જે વ્યક્તિઓએ ભોગવવું પડી શકે છે, જ્યારે વાસ્તવમાં, તે ટેક્સ સંબંધિત તમામ માહિતી ધરાવતું સયુંકત વાર્ષિક સ્ટેટમેન્ટ છે.

IT ઇ-ફાઇલિંગ પોર્ટલ પર PAN લૉન્ચ સાથે વ્યક્તિઓ ફોર્મ 26AS સરળતાથી ડાઉનલોડ કરી શકે છે અને જોઈ શકે છે.

જો કે, ત્યાં કેટલીક વધારાની માહિતી છે જે તમારે જાણવી જ જોઈએ!

2020 ની શરૂઆતમાં, ઈન્કમટેક્ષ ડીપાર્ટમેન્ટ દ્વારા ફોર્મ 26AS ને વાર્ષિક માહિતીના સ્ટેટમેન્ટમાં સુધાર્યું. હવે, તેમાં ઉલ્લેખિત નાણાકીય ટ્રાન્ઝેકશન, ટેક્સ પેમેન્ટ, ટેક્સપેયર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી પૂર્ણ કાર્યવાહી, TDS/TCS વિગતો સહિતની ડિમાન્ડ અને રિફંડ બંને વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.

તમારું ITR ફાઇલ કરતા પહેલા, તમારે તમારા એકાઉન્ટમાં ડીપોઝીટ કરાતી રકમની તપાસ કરવા માટે એકવાર સ્ટેટમેન્ટમાંથી ચેક કરવું આવશ્યક છે. હવે જ્યારે તમે જાણો છો કે ITR ફોર્મ 26AS નો અર્થ શું છે, ચાલો તેને એક્સેસ કરવાની અને જરૂરી માહિતી મેળવવાની સૌથી સરળ રીત જોઈએ.

તમે 26AS ઓનલાઈન જોઈ શકો તેવી બે રીત છે -

• તમે નેટ બેંકિંગ સુવિધાનો ઉપયોગ કરી શકો છો, જ્યાં તમારું બેંક એકાઉન્ટ તમારા PAN સાથે લિંક હોવું જોઈએ. આ સંદર્ભમાં, તમારે તપાસ કરવી જોઈએ કે તમારી બેંક NSDL સાથે રજીસ્ટર થયેલ છે કે નહીં અને આવી સુવિધાઓ પ્રદાન કરો.
• તમે ઈન્કમટેક્ષ ડીપાર્ટમેન્ટની ઈ-ફાઈલિંગ વેબસાઈટનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો અને PAN, જન્મ તારીખ અથવા ઈન્કોર્પોરેશનની તારીખ વગેરે સાથે ફોર્મ 26AS જોઈ શકો છો.

તમારા વાર્ષિક માહિતીના સ્ટેટમેન્ટની નકલ રાખવા માંગો છો? તેને ડાઉનલોડ કરવા માટે નીચે દર્શાવેલ પ્રક્રિયાને અનુસરો.

સ્ટેપ 1: પોતાને રજીસ્ટર કરવા માટે ઈન્કમટેક્ષ ડીપાર્ટમેન્ટના ઈ-ફિલિંગ પોર્ટલની મુલાકાત લો અને પ્રક્રિયા શરૂ કરો.

સ્ટેપ 2: આગળ, તમારું યુઝર ID (આધાર અથવા PAN) દાખલ કરો. હવે સુરક્ષિત ઍક્સેસ કન્ફર્મ કરવા અને પાસવર્ડ દાખલ કરવા માટે આપેલ ચેક બોક્સને પસંદ કરો.

સ્ટેપ 3: મેનુમાંથી 'ઈ-ફાઈલ' પસંદ કરો. ડ્રોપડાઉનમાંથી પહેલા 'ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન' અને પછી 'ફોર્મ 26AS જુઓ ' વિકલ્પ પર ક્લિક કરો.

સ્ટેપ 4: આગળ, એક ડિસ્ક્લેમર પોપ અપ થશે, જેમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવશે કે તમને તૃતીય-પક્ષની વેબસાઇટ (TRACES portal) પર રીડાયરેક્ટ કરવામાં આવશે જેના માટે તમારે આગળ વધવા માટે કન્ફર્મ કરવાની જરૂર છે. હવે, પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે અહીં એસેસમેન્ટ વર્ષ અને ફોર્મેટ પસંદ કરો.

જો તમે તેને ઓનલાઇન જોવા માંગતા હો, તો HTML ફોર્મેટ પસંદ કરો. જો તમે TRACES વેબસાઇટ પરથી 26AS ડાઉનલોડ કરવા માગો છો અને પછીથી તમારા ટેક્સ ક્રેડિટ સ્ટેટમેન્ટના જુદા જુદા ભાગોમાંથી પસાર થવા માંગતા હો, તો ફોર્મેટને PDF તરીકે છોડી દો.

ફોર્મ 26AS માં A થી H સુધીના કુલ 8 ભાગો છે અને તેમાંથી દરેક ચોક્કસ ટેક્સ કોમ્પોનન્ટ સાથે ડીલ કરે છે. જેમ કે;

ભાગ 1 : સોર્સ પર કપાત કરાયેલ ટેક્સની વિગતો (TDS)

જ્યારે તમે TRACES વેબસાઇટ પર ફોર્મ 26AS જુઓ છો, ત્યારે તમને પેન્શનની ઈન્કમ, પગાર, ઈન્ટરેસ્ટની ઈન્કમ વગેરે પર TDS સંબંધિત તમામ માહિતી મળશે. તે કલેક્શન એકાઉન્ટ નંબર (TAN) સાથે ટેક્સ ડિડકશનની વિગતો પણ દર્શાવે છે અને કેટલો TDS ડીપોઝીટ અને બાદ થયો છે તે પણ દર્શાવે છે.

ભાગ 2: સોર્સ 15G અને 15H પર ટેક્સ ડિડકશનની વિગતો

ફોર્મ 15G અને 15H એ સેલ્ફ-ડિક્લેરેશનના સ્વરૂપો છે જેનો ઉપયોગ વ્યક્તિઓ દ્વારા ચોક્કસ પ્રકારની ઈન્કમ પર ટેક્સ ડિડકશન ટાળવા માટે થાય છે જો તેમની કુલ ઈન્કમ ટેકસેબલ લિમિટથી નીચે આવે છે, જે ટેક્સપેયરને રાહત આપે છે.

ભાગ 3: સેક્શન 194B ના પ્રોવિઝન હેઠળના ટ્રાન્ઝેકશનની વિગતો/ સેક્શન 194R ની સબ-સેક્શન (1) ના પ્રથમ પ્રોવિઝન/ સેક્શન 194S ની સબ-સેક્શન (1) માટે પ્રોવિઝન

ભાગ 4: કલમ 194IA હેઠળ ઈમમુવેબલ પ્રોપર્ટીના વેચાણ પર કાપવામાં આવેલા ટેક્સની વિગતો

ફોર્મ 26AS ના આ સેક્શનમાં પ્રોપર્ટી ખરીદતી વખતે તમે કાપેલા અને ડીપોઝીટ કરાવેલા TDS સંબંધિત માહિતીનો સમાવેશ થાય છે.

ભાગ 5: ફોર્મ-26QE (વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટના વિક્રેતા માટે) મુજબ સેક્શન 194S ની સબ-સેક્શન (1) માટે પ્રોવિઝન હેઠળના ટ્રાન્ઝેકશનની વિગતો

સેક્શન 194S ની સબ-સેક્શન (1) ના પ્રોવિઝન હેઠળના ટ્રાન્ઝેકશન, ફોર્મ-26QE મુજબ, ખાસ કરીને વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટના વિક્રેતાઓને સંબંધિત છે જેમણે આવી એસેટને ટ્રાન્સફર કરતી વખતે નક્કી કરેલ રેટ પર TDS કાપવાની જરૂર છે.

ભાગ 6: સોર્સ પર એકત્રિત ટેક્સની વિગતો (TCS)

આ ભાગમાં અમુક પ્રોડક્ટના વિક્રેતા દ્વારા એકત્ર કરાયેલ TCS સંબંધિત માહિતી છે જે તેમણે વેચી હતી. TCS મૂળભૂત રીતે ઈન્કમટેક્ષ છે જે વિક્રેતાઓ નિર્દિષ્ટ માલના વેચાણ પર પેમેન્ટ કરનારાઓ અથવા ખરીદદારો પાસેથી વસૂલ કરે છે. તેથી, તમને આ ભાગમાં ટેક્સ વસૂલનારાઓની વિગતો, કુલ ઈન્કમટેક્ષ એકત્રિત કરવામાં આવ્યો છે, ચૂકવવામાં આવેલી કુલ રકમ વગેરે મળશે.

ભાગ 7: ચૂકવેલ રિફંડની વિગતો

આ ભાગમાં ટેક્સપેયર દ્વારા પ્રાપ્ત ટેક્સ રિફંડ (જો કોઈ હોય તો) સંબંધિત વિગતો છે. વધુમાં, તેમાં એસેસમેન્ટ વર્ષ સંબંધિત માહિતી પણ શામેલ છે જેના માટે તે ચોક્કસ રિફંડ કરવામાં આવ્યું છે. આમાં ચૂકવવામાં આવેલી રકમ, ચુકવણીની રીત અને તારીખ સહિત અન્ય વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.

ભાગ 8: 194IA/ 194IB /194M/194S (એસેટના ખરીદનાર/ભાડૂત/કોન્ટ્રાક્ટરો અથવા પ્રોફેશનલ્સ/વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટના ખરીદનારને ચૂકવણી કરતી વ્યક્તિ માટે) દ્વારા કપાત કરાયેલ ટેક્સની વિગતો

સેક્શન 194IA, 194IB, 194M, અને 194S હેઠળ ટેક્સપેયરની વિવિધ કેટેગરી માટે એપ્લિકેબલ છે, જેમ કે પ્રોપર્ટી ખરીદનારા/ભાડૂતો, કોન્ટ્રાક્ટરો /પ્રોફેશનલને પેમેન્ટ કરતી વ્યક્તિઓ અને વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટના ખરીદદારો, અનુક્રમે, ટેક્સ કોમ્પ્લાયન્સ અને કલેક્શનની ખાતરી કરવી.

ભાગ 9: ફોર્મ 26QE (વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટ ખરીદનાર માટે) મુજબ સેક્શન 194S ની સબ-સેક્શન (1) ના પ્રોવિઝન હેઠળ ટ્રાન્ઝેકશન/ડિમાન્ડની પેમેન્ટની વિગતો

સેક્શન 26QE મુજબ સેક્શન 194S ની સબ-સેક્શન (1) ના પ્રોવિઝન હેઠળ ટ્રાન્ઝેકશન /ડિમાન્ડ પેમેન્ટ, વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટના ખરીદદારો માટે એપ્લિકેબલ છે જેમણે આ પેમેન્ટ કરતી વખતે નક્કી કરેલા રેટ પર TDS કાપવાની જરૂર છે.

ભાગ 10: TDS/TCS ડિફોલ્ટ* (સ્ટેટમેન્ટ સંબંધિત પ્રક્રિયા)

TDS/TCS ડિફોલ્ટ્સ સબમિટ કરેલ ટેક્સ ડિડક્શન અથવા કલેક્શન સ્ટેટમેન્ટમાં વિસંગતતા અથવા ભૂલોનો સંદર્ભ આપે છે જેમાં શોર્ટ ડિડકશન, ઈન્ટરેસ્ટ પેમેન્ટ ડિફોલ્ટ, લેટ ફાઇલિંગ ફી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે .અહીં, તમને ટેક્સ ડિફોલ્ટ્સ વિશેની માહિતી મળશે. ઉપરાંત, તમને સ્ટેટમેન્ટની પ્રક્રિયા, સેક્શન 234E હેઠળ લેટ ફી વગેરે સંબંધિત ડિફોલ્ટ વિશેની વિગતો મળશે. PAN નંબર દ્વારા ફોર્મ 26AS ડાઉનલોડ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે અને ડિડકટરનો સંપર્ક કરવા અને જો તમને કોઈ વિસંગતતા જણાય તો તેની એક નકલ રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.

CBDT (સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સ) દ્વારા રજૂ કરાયેલ ફોર્મ 26AS ફાઇલિંગમાં તમે કેટલાક નવા ફેરફારો શોધી શકો છો. તેમને તપાસો!

• ફોર્મ 26ASમાં શેરની ખરીદી, ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટ, ફોરેન કરન્સી, માલ અને સેવાઓ માટે કેશ પેમેન્ટ વગેરે સહિત તમામ પ્રકારના ટ્રાન્ઝેકશનની વ્યાપક માહિતી હશે.
• જ્યારે તમે PAN સાથે ફોર્મ 26AS જોશો ત્યારે તમામ ટેક્સપેયરના મોબાઈલ નંબર, આધાર નંબર, ઈમેઈલ આઈડી વગેરે હવે મળી શકે છે.
• આ લાઇવ 26AS ફોર્મ હશે, જે દર 3 મહિને અપડેટ થાય છે.

આ તમામ ફેરફારો પાછળનો મુખ્ય હેતુ ટેક્સ ફાઇલિંગ સિસ્ટમમાં પારદર્શિતા સ્થાપિત કરવાનો છે. આવી નાણાકીય માહિતી પર નજર રાખવાથી ITR ફાઇલ કરતી વખતે વિસંગતતાઓને ટાળવાનું સરળ બને છે.

હવે ઈ-ફાઈલિંગ પોર્ટલની શરૂઆત સાથે ઈન્કમ ટેક્સ ફોર્મ 26AS ડાઉનલોડ કરવાની પ્રક્રિયા સરળ બની ગઈ છે, તમે થોડીવારમાં તમારી ટેક્સ લાયબિલીટી, ટ્રાન્ઝેકશનની વિગતો વગેરે ચકાસી શકો છો.