ઇન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 54EC વ્યક્તિઓને ચોક્કસ કેપિટલ ગેઇન બોન્ડ પર લોંગ ટર્મની કેપિટલ એસેટના વેચાણથી થતા નફાનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરીને લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન પર ટેક્સની છૂટ માટે ક્લેમ કરીને ટેક્સ લાયબિલિટી ઘટાડવાની મંજૂરી આપે છે. તેના વિશે વધુ માહિતી જાણવા માટે, વાંચતા રહો.

ITA ની સેક્શન 54EC એ ઉલ્લેખ કરે છે કે જો કોઈ ઇન્વેસ્ટર લોંગ ટર્મની કેપિટલ એસેટ - કે ઈમમૂવેબલ પ્રોપર્ટી વેચીને નફો મેળવે છે, અને વેચાણની તારીખથી 6 મહિનાની અંદર તેને લોંગ ટર્મની નિર્દિષ્ટ એસેટમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરે છે, તો ટેક્સ છૂટ માટે કેપિટલ ગેઇન યોગ્ય છે. આપેલ નાણાકીય વર્ષમાં આ બોન્ડમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટની મહત્તમ લિમિટ ₹50,00,000 છે.

[સ્ત્રોત]

ટેક્સપેયર નીચેના માપદંડોને પૂર્ણ કર્યા પછી ઇન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 54EC હેઠળ ટેક્સ લાભો મેળવી શકે છે:

• વ્યક્તિઓએ લોંગ ટર્મની કેપિટલ એસેટમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવું જોઈએ અને તેમાંથી થતો નફો લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન હોવો જોઈએ.
• ઇન્વેસ્ટમેન્ટકારોએ 1લી એપ્રિલ 2000 પછી તે લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવું આવશ્યક છે.
• અગાઉ ઉલ્લેખ કર્યો છે તેમ, લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટ વેચવાથી થયેલો નફો, પછી ભલે તે સંપૂર્ણ હોય કે આંશિક, લોંગ ટર્મ કેપિટલ નિર્દિષ્ટ એસેટ પર ખર્ચ કરવો આવશ્યક છે.
• વ્યક્તિઓએ સેક્શન 54EC હેઠળ નીચેના કેપિટલ ગેઇન બોન્ડમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવું આવશ્યક છે:
  • REC અથવા રૂરલ ઇલેક્ટ્રિફિકેશન કોર્પોરેશન લિમિટેડ દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ બોન્ડ
  • NHAI અથવા નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા બોન્ડ- ઈશ્યુ કરાયેલ બોન્ડ
  • PFC અથવા પાવર ફાઇનાન્સ કોર્પોરેશન લિમિટેડ દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ બોન્ડ
  • IRFC અથવા ભારતીય રેલ્વે ફાયનાન્સ કોર્પોરેશન લિમિટેડ દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ બોન્ડ
• સરકાર સમર્થિત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કંપનીઓ આ બોન્ડ ઈશ્યુ કરે છે અને તેથી જોખમી પરિબળો ઓછા હોય છે. વ્યક્તિઓ પાકતી મુદત પહેલા આ બોન્ડને રિડીમ કરી શકે છે. વધુમાં, આ લિસ્ટેડ બોન્ડ નથી અને તેથી વ્યક્તિઓ આ બોન્ડ વેચવા માટે હકદાર નથી.
• જો તેઓએ ઉપર જણાવેલ બોન્ડમાં તેમના કેપિટલ ગેઇનનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કર્યું હોય તો વ્યક્તિઓ સેક્શન 80C હેઠળ ટેક્સ પર ડિડક્શનનો આનંદ માણી શકતા નથી.

કેપિટલ ગેઇન બોન્ડનો લોક-ઇન પિરિયડ 5 વર્ષનો છે. એપ્રિલ 2018 પહેલા લોક-ઇન પિરિયડ 3 વર્ષનો હતો.

કેપિટલ ગેઇન બોન્ડના લોક-ઇન પિરિયડને લગતા નીચેના પરિબળોને ધ્યાનમાં લો:

• જો વ્યક્તિઓ આ બોન્ડને પાકતી મુદત પહેલા કેશમાં ટ્રાન્સફર અથવા રિડીમ કરે છે, તો આ બોન્ડ ITAના આ સેક્શન હેઠળ ટેક્સ છૂટ માટે યોગ્ય ઠરશે નહીં. તે લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન તરીકે ગણવામાં આવશે જે વ્યક્તિઓએ આ બોન્ડને રિડીમ અથવા ટ્રાન્સફર કરતાં પહેલાં નાણાકીય વર્ષમાં મેળવ્યા હતા.
• જો વ્યક્તિઓ આવી લોંગ ટર્મની નિર્દિષ્ટ એસેટની સુરક્ષા સામે લોન મેળવવા ઇચ્છતા હોય, તો તેનો અર્થ એવો થાય છે કે તેઓએ તે લોન લીધી હોય તે જ તારીખે આવા બોન્ડને કેશમાં રિડીમ કર્યા છે.

[સ્ત્રોત]

નીચેની પરિસ્થિતિઓની નોંધ લો કે જેના હેઠળ વ્યક્તિઓ હજુ પણ ઉપર ઉલ્લેખિત સંજોગો સિવાય ટેક્સ છૂટનો ક્લેમ કરી શકે છે:

જો બે વ્યક્તિઓ સંયુક્ત રીતે બોન્ડ ખરીદે છે

ધારો કે એસેસી ઓરિજીનલ વેચાણથી મેળવેલા નફાનો ઉપયોગ કરીને અન્ય મેમ્બર સાથે બોન્ડ ખરીદે છે. તે કિસ્સામાં, તે વ્યક્તિ લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન પર સેક્શન 54EC હેઠળ ટેક્સ છૂટનો ક્લેમ કરી શકે છે.

ડેપ્રીસીએબલ એસેટ પર ઇન્વેસ્ટમેન્ટ

જો કોઈ વ્યક્તિ 36 મહિનાથી વધુ સમયથી તેની માલિકીની ડેપ્રીસીએબલ એસેટ વેચે છે, તો ડેપ્રીસીએબલના ટ્રાન્સફરથી કોઈપણ લાભને STCG તરીકે ગણવામાં આવશે. આનું કારણ એ છે કે ડેપ્રીસીએબલ એસેટ શોર્ટ ટર્મ કેપિટલ એસેટ ગણવામાં આવે છે. અને સેક્શન 54EC હેઠળ છૂટનો ક્લેમ કરવા માટે લાભ લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટના ટ્રાન્સફરથી હોવો જોઈએ. તેથી વ્યક્તિ 54EC હેઠળ છૂટનો ક્લેમ કરવા સક્ષમ નથી

[સ્ત્રોત]

ઇન્સ્ટોલમેન્ટ

એસેસી ઇન્સ્ટોલમેન્ટમાં આ નફો પ્રાપ્ત કર્યાની તારીખથી 6 મહિનાની અંદર લોંગ ટર્મ નિર્દિષ્ટ એસેટ પર લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઇનનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરે છે. તે કિસ્સામાં, તે અથવા તેણી લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટ પર ખર્ચવામાં આવેલા કેપિટલ ગેઇન પર છૂટ ક્લેમ કરી શકે છે.

લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટની ઍક્સેસ નથી

જો કોઈ વ્યક્તિ લોંગ ટર્મ કેપિટલ એસેટ વેચાણથી થતા કેપિટલ ગેઇનનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ITAની સેક્શન 54EC હેઠળ જણાવેલ લોંગ ટર્મના નિર્દિષ્ટ બોન્ડ પર કરી શકતી નથી અને તેની ઉપલબ્ધતા ન હોવાને કારણે 6 મહિનાની અંદર, તે અથવા તેણી તે છૂટ ક્લેમ કરી શકે છે. આ માન્ય ત્યારે જ છે જ્યારે તે વ્યક્તિ 6 મહિનાની અંદર લોંગ ટર્મ નિર્દિષ્ટ એસેટ પર કેપિટલ ગેઇનનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવામાં તેની અસમર્થતા માટે કાયદેસર કારણ પ્રદાન કરે છે. તે પણ જરૂરી છે કે વ્યક્તિ એક વાર ઉપલબ્ધ થાય પછી બોન્ડ ખરીદવા પર થયેલા નફાનું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરે.

જો સબ્સ્ક્રિપ્શન બંધ છે

જો કોઈ વ્યક્તિ સબ્સ્ક્રિપ્શન બંધ થવાને કારણે 6 મહિનાની સમાપ્તિ પછી લોંગ ટર્મની કેપિટલ એસેટમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરે છે, તો તે ઇન્વેસ્ટમેન્ટની રકમ ITA ની સેક્શન 54EC હેઠળ છૂટ માટે યોગ્ય છે.

વ્યક્તિઓ આ લોંગ ટર્મની નિર્દિષ્ટ એસેટ ફિઝિકલ અથવા ડીમેટ ફોર્મ ખરીદી શકે છે. આ બોન્ડમાં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કરવા અને ઓછી ટેક્સ લાયબિલિટી માટે નીચે દર્શાવેલ સ્ટેપ અનુસરો:

• સ્ટેપ 1: આવા બોન્ડ ઈશ્યુ કરનારના સંબંધિત ઓફિસિયલ પોર્ટલની મુલાકાત લો. "ડાઉનલોડ" પૃષ્ઠ પર ઉપલબ્ધ "ડાયરેક્ટ" ટેબ પસંદ કરો.
• સ્ટેપ 2: વ્યક્તિઓ તેઓ ડાઉનલોડ કરવા ઈચ્છતા હોય તે ફોર્મની સંખ્યા પસંદ કરી શકે છે. કેપ્ચા લખો અને ડાઉનલોડ કરવા આગળ વધો.
• સ્ટેપ 3: ફોર્મ ઝીપ ફોર્મેટમાં ડાઉનલોડ કરવામાં આવે છે, તેથી તે મુજબ ફાઇલો એક્સટ્રેક કરો અને ફોર્મની પ્રિન્ટ આઉટ કરો.
• સ્ટેપ 4: નિયુક્ત બેંકની બ્રાંચના ચેક અથવા ડિમાન્ડ ડ્રાફ્ટ અને વધારાના જોડાણો જોડો. વૈકલ્પિક રીતે, વ્યક્તિઓ NEFT અથવા RTGS દ્વારા પણ સંબંધિત એકાઉન્ટમાં રકમ ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. આ NEFT સુવિધા મેળવવા માટે વ્યક્તિઓએ અરજી ફોર્મ ભરવાની અને પેમેન્ટની વિગતો અને UTR નંબર જણાવવાની જરૂર છે.

ગણતરી સમજવા માટે, ચાલો નીચેના ઉદાહરણ પર એક નજર કરીએ -

શ્રી અમરે પ્રોપર્ટી સંપાદનના 42 મહિના પછી ₹ 70,00,000 માં ઈમમૂવેબલ પ્રોપર્ટી વેચી. ₹46,00,000 એ અનુક્રમિત સંપાદન ખર્ચ છે અને અનુક્રમિત સુધારણા ખર્ચ ₹10,00,000 છે. આમ, શ્રી અમર નીચે દર્શાવેલ ઇન્વેસ્ટમેન્ટને કારણે ઇન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 54EC હેઠળ ટેક્સ લાયબિલિટી પર બચત કર્યા પછી ટેક્સેબલ કેપિટલ ગેઇનની ગણતરી ટેક્સશે:

• કેસ 1: તેમણે રૂરલ ઇલેક્ટ્રિફિકેશન કોર્પોરેશન લિમિટેડ દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલા બોન્ડમાં 6 મહિનાની અંદર ₹14,00,000નું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કર્યું
• કેસ 2: 6 મહિનાની અંદર નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલા બોન્ડમાં ₹8,00,000 નું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કર્યું